Innlent

Segir endurupptöku á Guðmundar- og Geirfinnsmálunum vera peningasóun

Hulda Hólmkelsdóttir skrifar
Þekkt mynd frá réttarhöldunum. Óhætt er að fullyrða að Guðmundar- og Geirfinnsmálin hafi heltekið þjóðina á löngu tímabili.
Þekkt mynd frá réttarhöldunum. Óhætt er að fullyrða að Guðmundar- og Geirfinnsmálin hafi heltekið þjóðina á löngu tímabili. visir/bragi guðmundsson
Jón Gunnar Zoëga lögmaður var réttargæslumaður Valdimars Olsen sem sat saklaus í gæsluvarðhaldi grunaður um aðild að hvarfi Geirfinns Einarssonar. Jón Gunnar segir það peningasóun að taka upp málin að nýju fyrir dómstólum, enda sé það ljóst í hans huga að þau seku í málinu hafi verið dæmd. Þetta kom fram í þættinum Speglinum á Rás 1 í dag.

Hann hefur enga trú á því að niðurstaðan breytist.

„Það eru 15 dómarar búnir að fara yfir þetta mál og allir sammála um niðurstöðuna. Ég get ekki séð að það breytist neitt. Erla Bolladóttir fór fram á endurupptöku en hún var aldrei dæmd fyrir manndráp heldur aðeins meinsæri gegn fjórmenningunum og þátttöku í ráni frá Pósti og síma. Það er rétt að geta þess að þetta unga fólk voru engir englar. Þetta var landsliðið í smáglæpum á Íslandi og sakavottorð Sævars þegar hann var tekinn var þrjár síður. Auðvitað geta menn leiðst á rétta braut en ég tel fráleitt að eyða peningum í þetta,“ segir Jón Gunnar í Speglinum í dag.

37 ár frá dómi í Hæstarétti

Þann 22. febrúar 1980 féll dómur í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum í Hæstarétti. Sævar Marinó Ciesielski var dæmdur í 17 ára fangelsi, Kristján Viðar Viðarsson í 16 ára fangelsi, Tryggvi Rúnar Leifsson í 13 ára fangelsi, Guðjón Skarphéðinsson í 10 ára fangelsi, Erla Bolladóttir í 3 ára fangelsi og Albert Klahn Skaptason í 12 mánaða fangelsi. 

Tryggvi Rúnar var eingöngu dæmdur fyrir aðild að morðinu á Guðmundi og Guðjón eingöngu fyrir aðild að morði Geirfinns. Albert var dæmdur fyrir að reyna að afmá sönnunargögn í máli Guðmundar og Erla fyrir rangar sakargiftir í Geirfinnsmálinu. 

Guðmundar og Geirfinnsmálið fyrir Hæstarétti í janúar 1980.Ljósmyndasafn Reykjavíkur
Margir hafa í gegnum tíðina haft efasemdir um að dómarnir sem ungmennin fengu fyrir að verða Gumundi og Geirfinni að bana hafi verið réttlátir og mikið hefur verið rætt um að lögreglan hafi beitt sakborningana miklum þrýstingi við yfirheyrslur. Endurupptökunefnd hefur farið fram á að málin verði rannsökuð á nýjan leik.

Efast um sögur af þrýstingi lögreglu

Valdimar Olsen sat í gæsluvarðhaldi í um hundrað daga árið 1976 ásamt þeim Magnúsi Leopoldssyni, Sigurbirni Eiríkssyni og Einari Bollasyni. Enginn þeirra var dæmdur fyrir aðild að hvarfi Geirfinns og var Erla Bolladóttir, systir Einars, síðar dæmd fyrir að bendla fjórmenningana ranglega við málið.

Hennar kröfu um endurupptöku var hafnað en hún hefur alltaf haldið því fram að hafa bendlað þá við málið vegna þrýstings frá lögreglunni. Jón Gunnar telur af og frá að það standist.

„Erla Bolladóttir var utan fangelsis vegna góðvildar lögreglunnar - hún átti lítið barn og var þess vegna sleppt. Hún hringir í dómarann og segir að það séu alltaf einhverjir menn að hringja í sig og hóta sér ef hún kjafti frá. Þegar dómarinn spyr hana hvers vegna hún haldi að þetta sé segir hún að það hljóti að vera út af Geirfinnsmálinu. Þá er hún tekin til yfirheyslu og spurð um þetta. Þar ber hún Valdimar Olsen og hina þrjá, og fleiri reyndar, þeim sökum að eiga þátt í þessu. Lögreglan gat því ekki beitt neinum þrýstingi á hana, því hún var ekki einu sinni í fangelsi,“ segir Jón Gunnar í Speglinum.

Hann hefur enga trú á því að lögreglan hafi beitt harðræði við yfirheyrslur eins og haldið hefur verið fram en hann geti minna fullyrt um hvort fangaverðirnir hafi gert það. Sævar Ciesielski staðhæfði meðal annars að fangaverðir hafi barið í veggi fangaklefans og haft kveikt ljós í klefanum til að halda fyrir honum vöku.

Alls voru sex sakfelldir fyrir aðild að hvarfi Guðmundar Einarssonar og Geirfinns Einarssonar.Vísir
„Ég þekki ekki þessa meintu atlögu fangavarðanna að Sævari Ciesielski. Það var hins vegar orðinn pirringur út í Sævar og þetta fólk því þau voru sífellt að breyta framburði sínum, drógu eitt til baka og viðurkenndu það svo daginn eftir. Hvað þessir fangaverðir hafa tekið upp hjá sjálfum sér get ég ekki sagt frá. Það getur vel verið að það hafi verið en það sneri þá bara að Sævari, ekki Erlu Bolladóttur. En auðvitað vildu menn fá upplýsingar um hvað hefði orðið um lík þessara manna.“

Áhyggjuefni ef niðurstaðan yrði önnur

Hann segir þó að einstakir fangaverðir hafi haft einhverjar hugmyndir að þau dæmdu hafi verið aðalmennirnir í málinu og að skjólstæðingur hans, Valdimar Olsen, hafi fengið að finna fyrir því.

„Hann vissi fyrst ekki af hverju hann var hnepptur í gæsluvarðhald. Hann var tekinn klukkan fimm að morgni, settur inn í klefa og sagt við hann að hann væri tengdur mannshvarfi. Hann kannaðist ekki við neitt en þeir voru að reyna að fiska eitthvað upp úr honum sem tengdi hann við þetta mál. Honum var hins vegar aldrei sagt um hvað það snerist. Eina nóttina vaknaði hann og þá stendur yfir honum fangavörður og segir þessa setningu við hann: „Valdimar minn, þú skalt bara viðurkenna þetta brot, ég þekki glæpamenn þegar ég sé þá!“ Þetta bendir til þess að þessir fangaverðir hafa verið í einhverjum öðrum heimi.“

Jón Gunnar hefur heldur enga trú á að niðurstaðan breytist eftir að þau verða tekin fyrir á ný í Hæstarétti. 

„Það yrði mikið áhyggjuefni hjá mér ef þannig yrði. En það er alveg sama þó að niðurstaðan í Hæstarétti verði sú sama og áður. Fólk vill áfram trúa því að þarna hafi verið saklaus ungur maður tekinn og pyntaður til sagna, sem er alfarið rangt.“


Tengdar fréttir

Nýjar hliðar Geirfinnsmáls hugsanlegar

Undirbúningur fyrir málsmeðferð í Hæstarétti er í fullum gangi. Margvísleg ný gögn geta enn ratað inn í málið. Mikið undir fyrir réttarríkið segir nýskipaður verjandi Sævars.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×