Lífið er Línudans – Um flutningskerfi sæstrengs Magnús Rannver Rafnsson skrifar 4. ágúst 2017 14:15 Nýleg heimildarmynd um flutningskerfi raforku ber nafnið Línudans. Myndin er merki um djúpstæða ósátt um raforkukerfin. Lágur rafmagns- og upphitunarkostnaður hefur lengi verið lykilþáttur í íslensku velferðarsamfélagi og veitt okkur fríðindi sem aðrar þjóðir ekki hafa í sama mæli, s.s. sundlaugar, heita potta og hálkubræðandi gangstéttir. En nú eru blikur á lofti. Hagsmunaöfl á orkusviði eru að öðlast slík völd í samfélaginu að rökrétt er að ætla þessa tíma senn liðna. Sérmenntað fólk í lykilstöðum þiggur greiðslur og verkefni fyrir að ryðja hindrunum úr vegi í þágu sérhagsmunaafla. Sérfræðingarnir starfa undir merkjum lagabálka, sem þeir hanna, skrifa og túlka sjálfir eftir pöntuðum hagsmunum útvalinna. Kallast tengslanet, en eru sérhagsmunasamtök fárra, starfrækt á kostnað annarra; íslensks almennings. Engin merki eru um að þessum öflum verði veitt viðnám í bráð. Sæstrengur gæti orðið næsta ógn í röð ógna við íslenska velferð. Þungi áróðursins vex og aukin áhersla á meinta nauðsynlega lagasetningu sem ætlað er að tryggja raforkuflutning – og ryðja fyrirstöðunni (fólkinu) úr vegi – er áberandi. Sæstrengur ekki á dagskrá? Áætlanir orkufyrirtækja benda til annars. Hundrað milljarða uppbygging flutningskerfa raforku virðist hafa einn megintilgang; að tryggja fæðingu sæstrengs. Hnökralaus fæðing slíks ofurmannvirkis – lengsta og dýrasta sæstrengs heims – er grunnforsenda fjárfestingarinnar. Án hennar verður enginn sæstrengur. Hvort íslenskir eða erlendir aðilar greiði fyrir sæstreng skiptir líklegast ekki máli, íslenskur almenningur mun þurfa að greiða fyrir 100 milljarða flutningskerfi. Einhver mun þurfa að greiða fyrir 800 milljarða sæstreng. Orkuverð mun hækka. Samkvæmt skýrslu verkefnisstjórnar sæstrengs til atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins mun orkuverð hækka um „fimm til tíu prósent“. Skoðum það; 100 milljarða flutningskerfi, lengsti sæstrengur heims, alger óvissa, verðlag orku í Evrópu og sveiflur íslenskrar krónu. Fráleitar getgátur. Verkefnisstjórn fjögurra einstaklinga skipa meðal annars Ragna Árnadóttir, aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar, og Þórður Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Landsnets og nú starfsmaður AraEngineering. Stofnandi þess fyrirtækis og forstjóri er Árni Björn Jónasson, faðir Rögnu Árnadóttur. AraEngineering sérhæfir sig í raforkuflutningskerfum og hefur nú þegar fengið yfir 170 milljónir á silfurfati frá Landsneti, skv. nýlegri frétt Kjarnans. Hundrað milljarða framkvæmdir eru stórveisla fyrir AraEngineering sem fær verkefnin frá Landsneti; án útboðs eða samkeppni. Horfum á hlutina eins og þeir eru. Er líklegt að íslensk pólitík í dag hafi hag almennings að leiðarljósi við dreifingu mögulegra skatttekna af sæstrengs-ævintýrinu? Ísland tilheyrir tíu tekjuhæstu þjóðum heims (GDP per capita) þrátt fyrir áföll. Hvar sjást þess merki þegar kemur að hagsmunum almennings – barna, stúdenta, verkafólks, vel menntaðs fólks, aldraðra, einstæðra, öryrkja, sjúklinga og almennt foreldra sem vinna myrkranna á milli? Hvar sjást þess merki í leikskólum, grunnskólum, háskólum, rannsóknum og nýsköpun? Hvað með löggæslu, persónu- og neytendavernd? Eða heilbrigðisþjónustu? Hvernig gengur annars að koma þaki yfir fjölskylduna, allt í góðu þar? Íslenskar orkuauðlindir standa í dag berskjaldaðar. Skæruliðar sérhagsmuna ryðja brautina með lagasmíð þar sem túlkun verður smekksatriði og rest afgreidd í dómsölum. Nú stefnir í að 100 milljarða fjárfestingu í flutningskerfum verði troðið með lagasetningu ofan í fólk. Það er enn ein ógn við þegar mikið laskaða íslenska velferð. Núverandi áætlanir um íturvaxið raforkuflutningskerfi eru tímaskekkja sem endurspeglar hugmyndafræði fortíðar um risavaxnar stofnbrautir, líkt og tíðkuðust í borgarskipulagi. Stálgrindarmöstur voru í eina tíð táknmynd stoltra iðnvæddra ríkja en eru í dag ímynd stöðnunar. Slík háspennumöstur eru í öllum gildandi áætlunum Landsnets, þó eru til betri lausnir fyrir framtíðina. Þær munu hinsvegar ekki birtast okkur, þar sem sérhagsmunir kæfa nýsköpun með stuðningi sjálfs nýsköpunarráðuneytisins. Það er ógn við íslenska náttúru og ferðamannaiðnað. Það er ennfremur aðför að nýsköpun. Andstætt Íslendingum – sem í dag byggja hús sem mygla og flækt flutningskerfi sem ryðga – byggja Danir á framsækinni nýsköpun í verkfræði og endurspegla þekkingu og færni sem lesa má í hverju handtaki. Hvernig Danir umgangast sitt land af virðingu með skipulagi, hönnun og útfærslum nýrrar tækniþekkingar í þágu samfélagsins, er aðdáunarvert. Línudans endurspeglar vilja fólksins. Landsnet þjónustar sérhagsmuni. Ráðuneytið þjónustar Landsnet. En fólk vill aðrar lausnir. Týndar skýrslur, áróður og yfirgangur í dómsölum eru ekki líkleg til sáttar. Að einstaklingar með beina hagsmuni af stórframkvæmdum meti áhrif þeirra á efnahag þjóðarinnar, er ekki merki um sátt – það er galið. Erlendis færist í vöxt að samfélög taki yfir flutningskerfin sín til að sporna við neikvæðri samfélagslegri þróun raforkumála. Erum við kannski komin þangað? Staðbundnar fíngerðar lausnir í sátt við náttúru og samfélag? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Það verður ekki bæði sleppt og haldið Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Nýleg heimildarmynd um flutningskerfi raforku ber nafnið Línudans. Myndin er merki um djúpstæða ósátt um raforkukerfin. Lágur rafmagns- og upphitunarkostnaður hefur lengi verið lykilþáttur í íslensku velferðarsamfélagi og veitt okkur fríðindi sem aðrar þjóðir ekki hafa í sama mæli, s.s. sundlaugar, heita potta og hálkubræðandi gangstéttir. En nú eru blikur á lofti. Hagsmunaöfl á orkusviði eru að öðlast slík völd í samfélaginu að rökrétt er að ætla þessa tíma senn liðna. Sérmenntað fólk í lykilstöðum þiggur greiðslur og verkefni fyrir að ryðja hindrunum úr vegi í þágu sérhagsmunaafla. Sérfræðingarnir starfa undir merkjum lagabálka, sem þeir hanna, skrifa og túlka sjálfir eftir pöntuðum hagsmunum útvalinna. Kallast tengslanet, en eru sérhagsmunasamtök fárra, starfrækt á kostnað annarra; íslensks almennings. Engin merki eru um að þessum öflum verði veitt viðnám í bráð. Sæstrengur gæti orðið næsta ógn í röð ógna við íslenska velferð. Þungi áróðursins vex og aukin áhersla á meinta nauðsynlega lagasetningu sem ætlað er að tryggja raforkuflutning – og ryðja fyrirstöðunni (fólkinu) úr vegi – er áberandi. Sæstrengur ekki á dagskrá? Áætlanir orkufyrirtækja benda til annars. Hundrað milljarða uppbygging flutningskerfa raforku virðist hafa einn megintilgang; að tryggja fæðingu sæstrengs. Hnökralaus fæðing slíks ofurmannvirkis – lengsta og dýrasta sæstrengs heims – er grunnforsenda fjárfestingarinnar. Án hennar verður enginn sæstrengur. Hvort íslenskir eða erlendir aðilar greiði fyrir sæstreng skiptir líklegast ekki máli, íslenskur almenningur mun þurfa að greiða fyrir 100 milljarða flutningskerfi. Einhver mun þurfa að greiða fyrir 800 milljarða sæstreng. Orkuverð mun hækka. Samkvæmt skýrslu verkefnisstjórnar sæstrengs til atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins mun orkuverð hækka um „fimm til tíu prósent“. Skoðum það; 100 milljarða flutningskerfi, lengsti sæstrengur heims, alger óvissa, verðlag orku í Evrópu og sveiflur íslenskrar krónu. Fráleitar getgátur. Verkefnisstjórn fjögurra einstaklinga skipa meðal annars Ragna Árnadóttir, aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar, og Þórður Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Landsnets og nú starfsmaður AraEngineering. Stofnandi þess fyrirtækis og forstjóri er Árni Björn Jónasson, faðir Rögnu Árnadóttur. AraEngineering sérhæfir sig í raforkuflutningskerfum og hefur nú þegar fengið yfir 170 milljónir á silfurfati frá Landsneti, skv. nýlegri frétt Kjarnans. Hundrað milljarða framkvæmdir eru stórveisla fyrir AraEngineering sem fær verkefnin frá Landsneti; án útboðs eða samkeppni. Horfum á hlutina eins og þeir eru. Er líklegt að íslensk pólitík í dag hafi hag almennings að leiðarljósi við dreifingu mögulegra skatttekna af sæstrengs-ævintýrinu? Ísland tilheyrir tíu tekjuhæstu þjóðum heims (GDP per capita) þrátt fyrir áföll. Hvar sjást þess merki þegar kemur að hagsmunum almennings – barna, stúdenta, verkafólks, vel menntaðs fólks, aldraðra, einstæðra, öryrkja, sjúklinga og almennt foreldra sem vinna myrkranna á milli? Hvar sjást þess merki í leikskólum, grunnskólum, háskólum, rannsóknum og nýsköpun? Hvað með löggæslu, persónu- og neytendavernd? Eða heilbrigðisþjónustu? Hvernig gengur annars að koma þaki yfir fjölskylduna, allt í góðu þar? Íslenskar orkuauðlindir standa í dag berskjaldaðar. Skæruliðar sérhagsmuna ryðja brautina með lagasmíð þar sem túlkun verður smekksatriði og rest afgreidd í dómsölum. Nú stefnir í að 100 milljarða fjárfestingu í flutningskerfum verði troðið með lagasetningu ofan í fólk. Það er enn ein ógn við þegar mikið laskaða íslenska velferð. Núverandi áætlanir um íturvaxið raforkuflutningskerfi eru tímaskekkja sem endurspeglar hugmyndafræði fortíðar um risavaxnar stofnbrautir, líkt og tíðkuðust í borgarskipulagi. Stálgrindarmöstur voru í eina tíð táknmynd stoltra iðnvæddra ríkja en eru í dag ímynd stöðnunar. Slík háspennumöstur eru í öllum gildandi áætlunum Landsnets, þó eru til betri lausnir fyrir framtíðina. Þær munu hinsvegar ekki birtast okkur, þar sem sérhagsmunir kæfa nýsköpun með stuðningi sjálfs nýsköpunarráðuneytisins. Það er ógn við íslenska náttúru og ferðamannaiðnað. Það er ennfremur aðför að nýsköpun. Andstætt Íslendingum – sem í dag byggja hús sem mygla og flækt flutningskerfi sem ryðga – byggja Danir á framsækinni nýsköpun í verkfræði og endurspegla þekkingu og færni sem lesa má í hverju handtaki. Hvernig Danir umgangast sitt land af virðingu með skipulagi, hönnun og útfærslum nýrrar tækniþekkingar í þágu samfélagsins, er aðdáunarvert. Línudans endurspeglar vilja fólksins. Landsnet þjónustar sérhagsmuni. Ráðuneytið þjónustar Landsnet. En fólk vill aðrar lausnir. Týndar skýrslur, áróður og yfirgangur í dómsölum eru ekki líkleg til sáttar. Að einstaklingar með beina hagsmuni af stórframkvæmdum meti áhrif þeirra á efnahag þjóðarinnar, er ekki merki um sátt – það er galið. Erlendis færist í vöxt að samfélög taki yfir flutningskerfin sín til að sporna við neikvæðri samfélagslegri þróun raforkumála. Erum við kannski komin þangað? Staðbundnar fíngerðar lausnir í sátt við náttúru og samfélag?
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun