Ísland er land þitt Úrsúla Jünemann skrifar 8. ágúst 2017 06:00 Hver kannast ekki við kvæði sem dásamar landið okkar með allri sinni fögru og einstöku náttúru og öllum gæðum sem hægt er að hugsa sér? Ég efast ekki um að flestum landsmönnum þykir vænt um landið sitt. En síðustu vikurnar bárust í æ auknum mæli fréttir um mengunarslys. Mikið skólp rann óhreinsað í sjóinn dögum saman í Reykjavík án þess að íbúar væru varaðir við. Olíumengunar varð vart í læk við Grafarvoginn sem er mikilvægur áningarstaður fyrir fugla. Varmá í Mosfellsbæ varð enn einu sinni fyrir alvarlegri mengun þannig að fiskarnir drápust. Loftmengun vegna svifryks og útblásturs í vetur og vor var mjög oft yfir viðunandi mörkum og „viðkvæmir voru hvattir að halda sig innandyra“. Er ekki tími kominn til þess að Íslendingar vakni af sínum þyrnirósarsvefni? Mun hreint og óspillt land heyra bráðum sögunni til? Kæruleysi og fáfræði er því miður mjög oft ennþá ríkjandi, þannig að menn nota alls konar óæskileg efni sem eru skaðleg náttúrunni og sturta jafnvel afganginum í niðurföllin þar sem það fer beint í árnar og sjóinn. Ofanvatnið frá íbúahverfunum fer oft óhreinsað í niðurföllin og þar með alls konar mengandi efni sem menn nota á sínum lóðum. Sveitarfélögin hafa því miður oft dregið lappirnar við það að vera með öfluga vöktun og aðgerðir til að draga úr mengum í ám, vötnum og víðar. Fagurgali sumra sveitarstjórnarmanna lýsir ekki því sem í raun og veru er gert í þágu náttúruverndar. Fjármagnið til umhverfis- og náttúruverndarmála er af allt of skornum skammti í mörgum sveitarfélögum. Manni finnst bara grátbroslegt að það sé verið að biðla til þeirra sem ollu menguninni að gefa sig fram – eins og var gert í tilfelli olíumengunarinnar í Grafarvoginum. Hver myndi gera það af fúsum og frjálsum vilja? „Maður lærir af mistökum,“ var sagt þegar í ljós kom að í skólpdælustöð við Faxaskjól voru lokur ekki úr ryðfríu stáli svo þær tærðust upp og ollu þessari gríðarlega miklu mengun í marga daga. Maður spyr sig hvort þarna hafi einfaldlega mistök átt sér stað eða hvort menn hafi viljað spara við að nota ódýrara efni. Og svo eru það stóru málin. Hvernig er staðan í sambandi við fyrirtækin og mengunarvarnir þeirra? Í Tálknafirði bárust plastagnir frá seiðaeldisstöðinni Arctic Fish í fjöruna og afsökunin var þannig að menn hefðu bara ekki gert ráð fyrir vestfirskum vindum (RUV 18.7.), frábært! Enn er planað lax- og silungseldi í stórum stíl þó að vitað sé að sleppifiskar muni með tímanum ganga af villtu fiskistofnunum dauðum vegna erfðamengunar. Og ekki er vitað hvaða afleiðingar fiskeldi í opnum kvíum í fjörðunum mun hafa því alls konar efni eru notuð sem eru ekki æskileg í lífríki sjávar. Stóriðjufyrirtækin fá afslátt af mengun og ef þau standa ekki í stykkinu hvað mengunarvarnir snertir þá fá þau endalaust nýja „sjensa“ eins og t.d. þetta subbufyrirtæki þarna í Helguvík. Nýjasta sorglega dæminu var greint frá í Fréttablaðinu þann 22.7.: PCC Silicon á Bakka fær afslátt af útblæstri ryks og það má vera fjórfalt meira fyrstu tvö rekstrarárin en leyfilegt er samkvæmt nýjum lögum. Og Umhverfisstofnun leggur meira að segja blessun sína yfir þetta. Menn eru ennþá að gæla við hugmyndina um olíuvinnslu á Drekasvæðinu og stórskipahöfn á Langanesi. Og svo eru það fleiri virkjunarhugmyndir með allri eyðileggingunni sem fylgir. Landsmönnum er ennþá talin trú um að þetta sé nauðsynlegt til að láta hjól atvinnulífsins snúast. Hér er einungis stiklað á stóru um það sem er að gerast hér á landi. En það er allavega skref í rétta átt að umhverfismál og mengunarslys rati í fréttir í staðinn fyrir að vera sópað undir teppið. Ég er sannfærð um að flestöllum landsmönnum þyki vænt um landið sitt og náttúru þó að til séu svartir sauðir sem er alveg sama. En fáfræði, hugsunar- og kæruleysi er því miður algengt. Þörf er á aukinni fræðslu og einnig hertu eftirliti með umhverfissóðunum. Virkri vöktun á náttúrudjásnum þarf að koma af stað þó að það kosti eitthvað. Fyrirbyggjandi aðgerðir munu seinna meir margfalt borga sig. Menn þurfa að gera ráð fyrir að þegar sparað er í umhverfismálum muni það yfirleitt kosta meira í alls konar aðgerðum þegar skaðinn er skeður.Höfundur er kennari á eftirlaunum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Mest lesið Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Skoðun Vinstri gráir Yngvi Óttarsson skrifar Sjá meira
Hver kannast ekki við kvæði sem dásamar landið okkar með allri sinni fögru og einstöku náttúru og öllum gæðum sem hægt er að hugsa sér? Ég efast ekki um að flestum landsmönnum þykir vænt um landið sitt. En síðustu vikurnar bárust í æ auknum mæli fréttir um mengunarslys. Mikið skólp rann óhreinsað í sjóinn dögum saman í Reykjavík án þess að íbúar væru varaðir við. Olíumengunar varð vart í læk við Grafarvoginn sem er mikilvægur áningarstaður fyrir fugla. Varmá í Mosfellsbæ varð enn einu sinni fyrir alvarlegri mengun þannig að fiskarnir drápust. Loftmengun vegna svifryks og útblásturs í vetur og vor var mjög oft yfir viðunandi mörkum og „viðkvæmir voru hvattir að halda sig innandyra“. Er ekki tími kominn til þess að Íslendingar vakni af sínum þyrnirósarsvefni? Mun hreint og óspillt land heyra bráðum sögunni til? Kæruleysi og fáfræði er því miður mjög oft ennþá ríkjandi, þannig að menn nota alls konar óæskileg efni sem eru skaðleg náttúrunni og sturta jafnvel afganginum í niðurföllin þar sem það fer beint í árnar og sjóinn. Ofanvatnið frá íbúahverfunum fer oft óhreinsað í niðurföllin og þar með alls konar mengandi efni sem menn nota á sínum lóðum. Sveitarfélögin hafa því miður oft dregið lappirnar við það að vera með öfluga vöktun og aðgerðir til að draga úr mengum í ám, vötnum og víðar. Fagurgali sumra sveitarstjórnarmanna lýsir ekki því sem í raun og veru er gert í þágu náttúruverndar. Fjármagnið til umhverfis- og náttúruverndarmála er af allt of skornum skammti í mörgum sveitarfélögum. Manni finnst bara grátbroslegt að það sé verið að biðla til þeirra sem ollu menguninni að gefa sig fram – eins og var gert í tilfelli olíumengunarinnar í Grafarvoginum. Hver myndi gera það af fúsum og frjálsum vilja? „Maður lærir af mistökum,“ var sagt þegar í ljós kom að í skólpdælustöð við Faxaskjól voru lokur ekki úr ryðfríu stáli svo þær tærðust upp og ollu þessari gríðarlega miklu mengun í marga daga. Maður spyr sig hvort þarna hafi einfaldlega mistök átt sér stað eða hvort menn hafi viljað spara við að nota ódýrara efni. Og svo eru það stóru málin. Hvernig er staðan í sambandi við fyrirtækin og mengunarvarnir þeirra? Í Tálknafirði bárust plastagnir frá seiðaeldisstöðinni Arctic Fish í fjöruna og afsökunin var þannig að menn hefðu bara ekki gert ráð fyrir vestfirskum vindum (RUV 18.7.), frábært! Enn er planað lax- og silungseldi í stórum stíl þó að vitað sé að sleppifiskar muni með tímanum ganga af villtu fiskistofnunum dauðum vegna erfðamengunar. Og ekki er vitað hvaða afleiðingar fiskeldi í opnum kvíum í fjörðunum mun hafa því alls konar efni eru notuð sem eru ekki æskileg í lífríki sjávar. Stóriðjufyrirtækin fá afslátt af mengun og ef þau standa ekki í stykkinu hvað mengunarvarnir snertir þá fá þau endalaust nýja „sjensa“ eins og t.d. þetta subbufyrirtæki þarna í Helguvík. Nýjasta sorglega dæminu var greint frá í Fréttablaðinu þann 22.7.: PCC Silicon á Bakka fær afslátt af útblæstri ryks og það má vera fjórfalt meira fyrstu tvö rekstrarárin en leyfilegt er samkvæmt nýjum lögum. Og Umhverfisstofnun leggur meira að segja blessun sína yfir þetta. Menn eru ennþá að gæla við hugmyndina um olíuvinnslu á Drekasvæðinu og stórskipahöfn á Langanesi. Og svo eru það fleiri virkjunarhugmyndir með allri eyðileggingunni sem fylgir. Landsmönnum er ennþá talin trú um að þetta sé nauðsynlegt til að láta hjól atvinnulífsins snúast. Hér er einungis stiklað á stóru um það sem er að gerast hér á landi. En það er allavega skref í rétta átt að umhverfismál og mengunarslys rati í fréttir í staðinn fyrir að vera sópað undir teppið. Ég er sannfærð um að flestöllum landsmönnum þyki vænt um landið sitt og náttúru þó að til séu svartir sauðir sem er alveg sama. En fáfræði, hugsunar- og kæruleysi er því miður algengt. Þörf er á aukinni fræðslu og einnig hertu eftirliti með umhverfissóðunum. Virkri vöktun á náttúrudjásnum þarf að koma af stað þó að það kosti eitthvað. Fyrirbyggjandi aðgerðir munu seinna meir margfalt borga sig. Menn þurfa að gera ráð fyrir að þegar sparað er í umhverfismálum muni það yfirleitt kosta meira í alls konar aðgerðum þegar skaðinn er skeður.Höfundur er kennari á eftirlaunum.
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun