Menntun án siðferðis er einskis virði Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar 22. maí 2017 10:45 Á ráðstefnu Alþjóðasamtaka kennara (Education International) sat undirrituð pallborðsumræður þar sem kennarar og forystufólk í kennarasamtökum frá Brasilíu, Filipseyjum, Bretlandi, Bandaríkjunum og Frakklandi ræddu blekkingastjórnmál (eða staðleysustjórnmál – e. post truth politics). Fyrsta dæmið um stjórnmál af þessu tagi var sjálfur Trump (nú kallað Trumpismi) þar sem hann gróf undan lýðræðinu – notaði kerfisbundið blekkingar, rangfærslur, dylgjur og hreinar og klárar lygar – til að undirstrika sína pólitík. Það virkaði. Svo var Brexit rætt í tengslum við stjórnmál af þessu tagi og dæmið tekið um þrástef Brexitsinna um að þær svimandi fjárhæðir, sem færu frá Bretlandi í hverri viku til Evrópusambandsins, ættu að fara í heilbrigðiskerfi Breta. Daginn eftir úrslitin sagði helsti talsmaður Brexit að þessar tölur hefðu verið mistök – að það hefði verið rangt farið með „staðreyndir“. Engu að síður hömruðu Brexitsinnar á þessu alla kosningabaráttuna. En vitaskuld stóð aldrei til að dæla Evrópupeningum í heilbrigðiskerfið – en menn vissu að almenningur vildi styrkja velferðarkerfið svo það var bitið á agnið eins og til var ætlast. Franska kennslukonan i pallborðsumræðunum ræddi hvernig Marine Le Pen beitti rangfærslum og rasisma til að höfða til lægri hvata fólks og styðja við hana. Það virkaði. Staðleysur eru notaðar kerfisbundið og hamrað á þeim – og við vitum að ef lygin er síendurtekin – þá upplifir fólk lygina sem „sannleika“. Það var næstum átakanlegt að heyra lýsingar bandarísku kennslukonunnar þegar hún sagði frá viðbrögðum kennara í hennar ranni við kjöri Trump, fyrst sorg – sem breyttist í reiði – og gerði það að verkum að samstaða meðal kennara efldist. Kennarar í Bandaríkjunum sjá aukningu á einelti, ofbeldi og hatri meðal nemenda – í kjölfar Trumpismans. Svar þeirra er í pallborðinu sátu við þessum veruleika var að menntakerfið (kennarar) gegndi lykilhlutverki. Það var ekki sagt að menntakerfið hefði brugðist og því kæmist stjórnmálafólk upp með blekkingastjórnmál. Að menntakerfið hefði brugðist þeirri grundvallarskyldu sinni að þjálfa nemendur í gagnrýnni hugsun, að ígrunda áður en dæmt er, að forðast ómeðvitaða hlutdrægni og ekki síst – að efla siðvit nemenda. Þó svo færa megi fyrir því rök að skólakerfið beri ákveðna ábyrgð á því að blekkingastjórnmál virki á almenning. Frummælendur sögðu hins vegar að kennarar væru að bregðast við og þyrftu að efla menntun og samstöðu sín á milli til að viðbrögðin verði kraftmeiri og alþjóðleg. Því var haldið fram að menntun án siðferðis væri einskis verð. Þekking án tengsla við mennsku væri skaðleg. Efling borgaravitundar væri lykilatriði og allir kennarar, án tillits til þess fags sem þeir kenna, ættu að leggja áherslu á að fá nemendur til að skilja ábyrgð þeirra sem samfélagsþegna. Heimsvæðing samkenndar væri nauðsynleg. Mannréttindafræðsla ætti að vera sjálfsögð – alls staðar. Á nákvæmlega sama tíma og undirrituð kennslukona sat og hlustaði á félaga sína lýsa hryllilegum veruleika sínum, þá birtist frétt á Íslandi um einkavæðingu framhaldsskóla. Allir þeir fræðingar sem fjallað hafa um einkavæðingu í menntakerfinu, og hafa talað á vettangi kennarasamtaka á alþjóðavísu, hafa allir lýst þeim hörmungum sem það kallaði yfir menntunina. Skortur á fagmennsku – til að spara. Fjöldi í námshópum verður meiri – til að spara. Réttindalausir leiðbeinendur í stað kennara – til að spara. Stöðlun á kostnað mennsku – til að mæla „árangur“ – til að spara. Þessi andstaða við einkavæðingu meðal kennara er af gefnu tilefni og andstaðan er rauður þráður í umræðum um skólamál. Einkavæðing er líklega skilvirkari – en gæði menntunar hrapa. Sennilega hefur heimurinn ekki séð svartari tíma í áratugi – en einmitt nú. Menntakerfið gegnir lykilhlutverki í að spyrna við þeirri óheillaþróun sem er að eiga sér stað. Að einkavæða í menntakerfinu er glapræði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Skoðun Skoðun Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Á ráðstefnu Alþjóðasamtaka kennara (Education International) sat undirrituð pallborðsumræður þar sem kennarar og forystufólk í kennarasamtökum frá Brasilíu, Filipseyjum, Bretlandi, Bandaríkjunum og Frakklandi ræddu blekkingastjórnmál (eða staðleysustjórnmál – e. post truth politics). Fyrsta dæmið um stjórnmál af þessu tagi var sjálfur Trump (nú kallað Trumpismi) þar sem hann gróf undan lýðræðinu – notaði kerfisbundið blekkingar, rangfærslur, dylgjur og hreinar og klárar lygar – til að undirstrika sína pólitík. Það virkaði. Svo var Brexit rætt í tengslum við stjórnmál af þessu tagi og dæmið tekið um þrástef Brexitsinna um að þær svimandi fjárhæðir, sem færu frá Bretlandi í hverri viku til Evrópusambandsins, ættu að fara í heilbrigðiskerfi Breta. Daginn eftir úrslitin sagði helsti talsmaður Brexit að þessar tölur hefðu verið mistök – að það hefði verið rangt farið með „staðreyndir“. Engu að síður hömruðu Brexitsinnar á þessu alla kosningabaráttuna. En vitaskuld stóð aldrei til að dæla Evrópupeningum í heilbrigðiskerfið – en menn vissu að almenningur vildi styrkja velferðarkerfið svo það var bitið á agnið eins og til var ætlast. Franska kennslukonan i pallborðsumræðunum ræddi hvernig Marine Le Pen beitti rangfærslum og rasisma til að höfða til lægri hvata fólks og styðja við hana. Það virkaði. Staðleysur eru notaðar kerfisbundið og hamrað á þeim – og við vitum að ef lygin er síendurtekin – þá upplifir fólk lygina sem „sannleika“. Það var næstum átakanlegt að heyra lýsingar bandarísku kennslukonunnar þegar hún sagði frá viðbrögðum kennara í hennar ranni við kjöri Trump, fyrst sorg – sem breyttist í reiði – og gerði það að verkum að samstaða meðal kennara efldist. Kennarar í Bandaríkjunum sjá aukningu á einelti, ofbeldi og hatri meðal nemenda – í kjölfar Trumpismans. Svar þeirra er í pallborðinu sátu við þessum veruleika var að menntakerfið (kennarar) gegndi lykilhlutverki. Það var ekki sagt að menntakerfið hefði brugðist og því kæmist stjórnmálafólk upp með blekkingastjórnmál. Að menntakerfið hefði brugðist þeirri grundvallarskyldu sinni að þjálfa nemendur í gagnrýnni hugsun, að ígrunda áður en dæmt er, að forðast ómeðvitaða hlutdrægni og ekki síst – að efla siðvit nemenda. Þó svo færa megi fyrir því rök að skólakerfið beri ákveðna ábyrgð á því að blekkingastjórnmál virki á almenning. Frummælendur sögðu hins vegar að kennarar væru að bregðast við og þyrftu að efla menntun og samstöðu sín á milli til að viðbrögðin verði kraftmeiri og alþjóðleg. Því var haldið fram að menntun án siðferðis væri einskis verð. Þekking án tengsla við mennsku væri skaðleg. Efling borgaravitundar væri lykilatriði og allir kennarar, án tillits til þess fags sem þeir kenna, ættu að leggja áherslu á að fá nemendur til að skilja ábyrgð þeirra sem samfélagsþegna. Heimsvæðing samkenndar væri nauðsynleg. Mannréttindafræðsla ætti að vera sjálfsögð – alls staðar. Á nákvæmlega sama tíma og undirrituð kennslukona sat og hlustaði á félaga sína lýsa hryllilegum veruleika sínum, þá birtist frétt á Íslandi um einkavæðingu framhaldsskóla. Allir þeir fræðingar sem fjallað hafa um einkavæðingu í menntakerfinu, og hafa talað á vettangi kennarasamtaka á alþjóðavísu, hafa allir lýst þeim hörmungum sem það kallaði yfir menntunina. Skortur á fagmennsku – til að spara. Fjöldi í námshópum verður meiri – til að spara. Réttindalausir leiðbeinendur í stað kennara – til að spara. Stöðlun á kostnað mennsku – til að mæla „árangur“ – til að spara. Þessi andstaða við einkavæðingu meðal kennara er af gefnu tilefni og andstaðan er rauður þráður í umræðum um skólamál. Einkavæðing er líklega skilvirkari – en gæði menntunar hrapa. Sennilega hefur heimurinn ekki séð svartari tíma í áratugi – en einmitt nú. Menntakerfið gegnir lykilhlutverki í að spyrna við þeirri óheillaþróun sem er að eiga sér stað. Að einkavæða í menntakerfinu er glapræði.
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun