Innlent

Ekki hægt að merkja teljandi áhrif vegna hvalveiða

Jóhann Óli Eiðsson skrifar
Unnið að því að draga langreyði á land.
Unnið að því að draga langreyði á land. vísir/friðrik
Ekki er unnt að sjá að ákvarðanir Bandaríkjaforseta, í tengslum við hvalveiðar Íslendinga, hafi haft nokkur teljandi áhrif á viðskiptalega hagsmuni eða diplómatísk samskipti ríkjanna.

Þetta er meðal niðurstaðna sem lesa má í skýrslu utanríkisráðherra um áhrif hvalveiða á samskipti Íslands og annarra ríkja. Skýrslan var unnin að beiðni Sigríðar Ingibjargar Ingadóttur og átta öðrum þingmönnum úr öllum stjórnarandstöðuflokkunum.

Löngum hafa Íslendingar deilt við nágrannaþjóðir sínar um rétt til hvalveiða. Í skýrslunni segir að algengt sé að nágrannaþjóðir greini á um afmörkuð málefni án þess að það skaði samskipti ríkjanna. Réttur Íslands til nýtingar auðlinda á borð við hval með „ábyrgum og sjálfbærum hætti“ verði ekki véfengdur.

„Því hafa viðbrögð margra grannríkja og náinna bandamanna verið mikil vonbrigði, ekki síst þegar t.a.m. bandarísk stjórnvöld hafa, með endurteknum hætti um árabil tilkynnt að þau hyggist grípa til ráðstafana vegna hvalveiða Íslendinga og rökstutt þær með því að hvalveiðar Íslendinga grafi undan verndun hvalastofna,“ segir í skýrslunni.

Pelly-ákvæðið lítil áhrif haft

Bandaríkin hafa gengið lengt í formlegum mótmælum sínum gagnvart íslenskum stjórnvöldum vegna hvalveiða. Aðgerðir þeirra undanfarin þrettán ár hafa byggst á svokölluðum Pelly-viðauka við þarlend fiskimannaverndarlög.

Árið 2003 var tilkynnt um að vísindaveiðar Íslendinga á hrefnu kynnu að kalla á skoðun bandaríska viðskiptaráðuneytisins á hvort rétt væri að beita viðaukanum. Var lagt til að nýju árið 2011 að honum yrði beitt sem og árið 2014. Pelly-viðaukanum hefur löngum verið beitt gegn Noregi og Japan.

Í skýrslunni kemur fram að háttsettir bandarískir embættismenn hafi heimsótt Ísland undanfarin ár þrátt fyrir að Ísland sæti nú áðurnefndu Pelly-ákvæði. Ekki verður heldur séð að útflutningur á vörum og matvælum til Bandaríkjanna eða EES-ríkja hafi dregist saman.

„Á umræddu tímabili [2010-2014] hefur verið mikill stígandi í útflutningi íslenskra matvæla á bæði markaðssvæðin og jafnvel þótt tillit sé tekið til gengisþróunar verður sú ályktun ekki dregin af þessum tölum að það séu bein mælanleg neikvæð áhrif á viðskipti sem reka megi til hvalveiða,“ segir í skýrslunni.

Ekki verði hins vegar fram hjá því litið að almenningsálitið, auk stefnu stjórnvalda landa beggja megin Íslands, sé gegn hvalveiðum. Slík stefnumið og stjórnmálaumræða í einstökum ríkjum geti stundum falið í sér óþægindi fyrir útflytjendur og í stöku tilfellum fyrir kaupendur íslenskra vara.

Í skýrslunni er rakið hvernig ekki eru „haldbærar ástæður til að ætla að óbreytt ástand mála muni hafa meiri áhrif á samskipti Íslands við önnur ríki en verið hefur fram að þessu.“ Hins vegar segir í niðurlagi hennar að seint muni skapast á alþjóðavettvangi sátt um hvalveiðar Íslendinga.

Skýrsluna í heild sinni má lesa með því að smella hér.


Tengdar fréttir




Fleiri fréttir

Sjá meira


×