Safn hinnar líðandi stundar Þorgerður Ólafsdóttir skrifar 22. nóvember 2014 08:00 Það er orðið að árstíðabundinni venju með lækkandi sól að listasenan í heild sinni þurfi að endurtaka hver ávinningur af list sé fyrir samfélagið. Í þessu samhengi er langoftast átt við efnahagslegan ávinning, enda veit jafnvel sitjandi ríkisstjórn að raunverulegt gildi menningar er ómetanlegt. Ef að maður vill undirstrika peninga í listum er hægt að benda á að með hverri krónu sem sett er í menningu, koma fimm tilbaka. Staðreyndin er sú að íslenskt samfélag er í raun ofdekrað af endalausum tækifærum til þess að njóta listar vegna takmarkalauss framtaks og vinnu listafólks í gegnum tíðina Þó við lítum 100 ár aftur í tímann er það augljóst að íslenska listasenan er mestmegnis sköpuð af listamönnum og oftar en ekki í sjálfboðavinnu. Árið 1916 var hornsteinn lagður að kastala og listasafni Einars Jónssonar efst á Skólavörðuholtinu. Árið 1947 var Myndlistarskóli Reykjavíkur stofnaður sem hefur verið rekinn af listamönnum óslitið síðan og árið 1965 var gallerí SÚM komið á legg af hópi listamanna. 5. janúar árið 1978 komu 26 listamenn saman í vinnustofu Ólafs Lárussonar listamanns og lögðu drög að stofnun listasafns sem tileinkap var samtímalist. Stefna sem opinberar listastofnanir voru ekki að sinna á þeim tíma. Þannig varð Nýlistasafnið eða Nýló til, fyrst til húsa í 30 m2 geymslu í Mjölnisholti. Tæpum tveimur árum seinna var sýningarými Nýló komið á koppinn á jarðhæð Vatnsstígs 3b. Síðan þá hafa opnað og lokað yfir 60 listamannarekin rými á höfuðborgarsvæðinu einu saman, sem loguðu glatt á meðan á þeim stóð. Í dag er Nýló þekkt fyrir að vera eitt af elstu listamannareknu söfnum og sýningarýmum í Evrópu og skipar einstakan sess sem menningarstofnun og myndlistarmiðja á Íslandi. Safnið er ekki rekið í hagnaðarskyni heldur í þágu framþróunar og varðveislu myndlistar hér á landi. Listaverkaeign safnsins telur yfir 2.000 verk og byggist einvörðungu á gjöfum listamanna. Fjöldi þessara verka hefði án efa glatast ef listamennirnir hefðu ekki komið saman til þess að varðveita eigin sögu. Heimildasafn um frumkvæði listamanna er einmitt að finna í Nýló, sem og heimildasafn gjörninga sem fluttir hafa verið í safninu síðustu áratugi. Nýló er og hefur verið safn og sýningarými hinnar líðandi stundar og geymir einstæðan hlut íslenskrar listasögu frá því um 1960. Fyrsta minning mín af Nýlistasafninu er að ég rambaði óvart inn á gjörningakvöld á Vatnsstígnum eftir Kvennó-bjórkvöld. Nokkru seinna var Nýló flutt á Laugaveg 26 og hafði þá nýverið misst geymsluplássið fyrir safneignina. Þáverandi stjórn ásamt listamanninum Carl Boutard, sýndi verkin með því að þekja allan gólfflötinn með innpökkuðu verkunum og lagði gönguplanka yfir svo gestir gátu gengið yfir söguna. Þremur árum seinna eftir útskrift frá LHÍ var mér ásamt nokkrum ungum myndlistarmönnum boðið að velja verk úr safneign Nýló á sýningu sem þá var komið á Skúlagötuna. Þá fyrst opnuðust augu mín fyrir umfangi og mikilvægi Nýló þar sem ég skrollaði gegnum rúmlega 1.000 verk og heimildir frá fyrri sýningum í safninu. Mörg verkanna hafði ég aldrei séð áður en sum hver voru afar kunnugleg og komu við innsta hjartastreng. Eins og mörgum er kunnugt flutti Nýló nýverið safneign sína í Breiðholtið. En leitin að hentugu sýningarrými stendur hins vegar enn yfir. Nú hafa margir af stofnendum og fulltrúum Nýló ásamt nokkrum heimsþekktum listamönnum, gefið safninu listaverk til þess að tryggja varanlegri aðstöðu fyrir sýningastarfsemina. Þannig hefur Nýló verið keyrt áfram gegnum tíðina, með stöðugri vinnu og framtaki listamanna sem er einmitt ástæðan fyrir því að þetta tiltekna listamannarekna rými hefur ekki kulnað út eins og öll hin. En Nýló er ekki sjálfsagður hlutur frekar en eitthvað annað og staðreyndin er sú að það er komið að ákveðnum kaflaskilum í sögu sýningarýmis safnsins. Hvað gerist ef að Nýló fær ekki almennilegt sýningarými sem veldur hugsjónum og kröftum þess? Þetta tiltekna rými sem hefur haft gríðarlega mótandi áhrif á listasenuna og næstu kynslóðir listamanna í nær 4 áratugi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Það er orðið að árstíðabundinni venju með lækkandi sól að listasenan í heild sinni þurfi að endurtaka hver ávinningur af list sé fyrir samfélagið. Í þessu samhengi er langoftast átt við efnahagslegan ávinning, enda veit jafnvel sitjandi ríkisstjórn að raunverulegt gildi menningar er ómetanlegt. Ef að maður vill undirstrika peninga í listum er hægt að benda á að með hverri krónu sem sett er í menningu, koma fimm tilbaka. Staðreyndin er sú að íslenskt samfélag er í raun ofdekrað af endalausum tækifærum til þess að njóta listar vegna takmarkalauss framtaks og vinnu listafólks í gegnum tíðina Þó við lítum 100 ár aftur í tímann er það augljóst að íslenska listasenan er mestmegnis sköpuð af listamönnum og oftar en ekki í sjálfboðavinnu. Árið 1916 var hornsteinn lagður að kastala og listasafni Einars Jónssonar efst á Skólavörðuholtinu. Árið 1947 var Myndlistarskóli Reykjavíkur stofnaður sem hefur verið rekinn af listamönnum óslitið síðan og árið 1965 var gallerí SÚM komið á legg af hópi listamanna. 5. janúar árið 1978 komu 26 listamenn saman í vinnustofu Ólafs Lárussonar listamanns og lögðu drög að stofnun listasafns sem tileinkap var samtímalist. Stefna sem opinberar listastofnanir voru ekki að sinna á þeim tíma. Þannig varð Nýlistasafnið eða Nýló til, fyrst til húsa í 30 m2 geymslu í Mjölnisholti. Tæpum tveimur árum seinna var sýningarými Nýló komið á koppinn á jarðhæð Vatnsstígs 3b. Síðan þá hafa opnað og lokað yfir 60 listamannarekin rými á höfuðborgarsvæðinu einu saman, sem loguðu glatt á meðan á þeim stóð. Í dag er Nýló þekkt fyrir að vera eitt af elstu listamannareknu söfnum og sýningarýmum í Evrópu og skipar einstakan sess sem menningarstofnun og myndlistarmiðja á Íslandi. Safnið er ekki rekið í hagnaðarskyni heldur í þágu framþróunar og varðveislu myndlistar hér á landi. Listaverkaeign safnsins telur yfir 2.000 verk og byggist einvörðungu á gjöfum listamanna. Fjöldi þessara verka hefði án efa glatast ef listamennirnir hefðu ekki komið saman til þess að varðveita eigin sögu. Heimildasafn um frumkvæði listamanna er einmitt að finna í Nýló, sem og heimildasafn gjörninga sem fluttir hafa verið í safninu síðustu áratugi. Nýló er og hefur verið safn og sýningarými hinnar líðandi stundar og geymir einstæðan hlut íslenskrar listasögu frá því um 1960. Fyrsta minning mín af Nýlistasafninu er að ég rambaði óvart inn á gjörningakvöld á Vatnsstígnum eftir Kvennó-bjórkvöld. Nokkru seinna var Nýló flutt á Laugaveg 26 og hafði þá nýverið misst geymsluplássið fyrir safneignina. Þáverandi stjórn ásamt listamanninum Carl Boutard, sýndi verkin með því að þekja allan gólfflötinn með innpökkuðu verkunum og lagði gönguplanka yfir svo gestir gátu gengið yfir söguna. Þremur árum seinna eftir útskrift frá LHÍ var mér ásamt nokkrum ungum myndlistarmönnum boðið að velja verk úr safneign Nýló á sýningu sem þá var komið á Skúlagötuna. Þá fyrst opnuðust augu mín fyrir umfangi og mikilvægi Nýló þar sem ég skrollaði gegnum rúmlega 1.000 verk og heimildir frá fyrri sýningum í safninu. Mörg verkanna hafði ég aldrei séð áður en sum hver voru afar kunnugleg og komu við innsta hjartastreng. Eins og mörgum er kunnugt flutti Nýló nýverið safneign sína í Breiðholtið. En leitin að hentugu sýningarrými stendur hins vegar enn yfir. Nú hafa margir af stofnendum og fulltrúum Nýló ásamt nokkrum heimsþekktum listamönnum, gefið safninu listaverk til þess að tryggja varanlegri aðstöðu fyrir sýningastarfsemina. Þannig hefur Nýló verið keyrt áfram gegnum tíðina, með stöðugri vinnu og framtaki listamanna sem er einmitt ástæðan fyrir því að þetta tiltekna listamannarekna rými hefur ekki kulnað út eins og öll hin. En Nýló er ekki sjálfsagður hlutur frekar en eitthvað annað og staðreyndin er sú að það er komið að ákveðnum kaflaskilum í sögu sýningarýmis safnsins. Hvað gerist ef að Nýló fær ekki almennilegt sýningarými sem veldur hugsjónum og kröftum þess? Þetta tiltekna rými sem hefur haft gríðarlega mótandi áhrif á listasenuna og næstu kynslóðir listamanna í nær 4 áratugi.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun