Sjúkdómur líklegasta skýring fugladauðans Svavar Hávarðsson skrifar 17. júní 2014 07:00 Allar riturnar sem fundust voru í fjörukambi ofan flæðamáls svo talið er að mun fleiri fuglar hafi drepist en þeir 70 sem fundust. Mynd/Menja „Það bendir allt til þess að sótt eða einhverjir sjúkdómar séu á ferðinni þegar fullorðnir fuglar drepast, margir í einu á litlum punkti,“ segir Gunnar Þór Hallgrímsson, fuglafræðingur og forstöðumaður Náttúrustofu Suðvesturlands, spurður um hugsanlegar skýringar á fjöldadauða sjófugla á Snæfellsnesi. Fjöldadauði fugla er sjaldgæfur en þekktir úr sögunni. Ástæður slíkra tilvika hafa ekki verið könnuð markvisst hér á landi. Fjöldi sjófugla af þremur tegundum fundust dauðir á Fróðárrifi á Snæfellsnesi í síðustu viku, en alls var safnað saman 70 dauðum ritum, skörfum og æðarfugli. Frá miðjum maí hafa einnig fundist 50 dauðir æðarfuglar við æðarvarp stutt frá. Auk þess fundust á staðnum dauðar flundrur, sem er smávaxin flatfiskur, sem skolað hafði á land við Bugsvötn innan rifsins. Ástæður fugladauðans liggja ekki fyrir en engin sýnileg merki eru á fuglunum sem geta skýrt fjöldadauðann. Þá var ljóst að mati heimamanna að mörgum hræjanna hafði þá skolað á haf út, enda stækkandi straumur. Æðarfuglarnir verða sendir til greiningar til bandarískra sérfræðinga í fuglasjúkdómum. Ástand fuglanna var mismunandi. Sumir magrir, aðrir vel haldnir. Í æðarvarpinu var um þverskurð af varpfuglinum, mismunandi aldur og ástand. Hins vegar virðist varpið ganga sinn vanagang og kollurnar byrjaðar að leiða út unga. Tegundirnar tvær; æðarfugl og rita eigi fátt sameiginlegt. Hins vegar nota þær báðar ferskvatnstjarnir á þessum árstíma, og beinist athygli sérfræðinga því að grunnum tjörnum á svæðinu. Gunnar Þór segir að erlendis sé fugladauði mun algengari, og þá er oft um bakteríuna clostridium botulinum að ræða, en þá er talað um bótulisma þegar sýkillinn veldur slíkum skaða. „Það er engin ástæða til að útiloka þessa skýringu þó hún sé ekki þekkt hér á landi, en það sama má segja um fuglaflensur. En það eru aðrar skýringar sem má ekki útiloka en þetta verður að rannsaka,“ segir Gunnar Þór. Mikilvægi þess að fugladauðinn sé rannsakaður af nákvæmni er mikið, að mati Gunnars Þórs. „Bæði til að fylgast með hvort fuglaflensur eiga einhvern þátt þarna, en einnig hvort bótúlínumsýkilinn finnst í jarðvegi hérna og vatni, eins og tjörnunum stutt frá Rifi og Fróðárrifi. „Það er alltaf flókið þegar koma upp sjúkdómar, en við verðum að skilja þetta. Við svona tilvik ætti að leita skýringanna, því þetta snýr að heilbrigði fuglastofnanna. Okkur vantar reyndar skilvirka leið hér á landi til að fylgast með heilbrigði villtra dýra, því engin stofnun sinnir því sérstaklega." Mest lesið Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Innlent Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Innlent Segir lág laun leikskólakennara mýtu Innlent Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Innlent Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Innlent Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Innlent Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Innlent Kínversk ferðaskrifstofa mátti sín lítils gegn TM Innlent Alvarlegt umferðarslys í Eyjafirði Innlent Mikill reykur þegar kviknaði í einangrunarplasti Innlent Fleiri fréttir Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Eigendur sjókvíaeldis þurfa ekki að greiða auðlindagjald Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Veturinn sá kaldasti síðan 1999 Vill rjúfa framkvæmdastopp í orkumálum Kári Stefánsson, ákall um vaxtalækkun og hinsegin list Skemmtiferðaskip um tíu metrum frá strandi við Viðey Kínversk ferðaskrifstofa mátti sín lítils gegn TM Komu litlum fiskibáti til bjargar Þyrlan í loftið vegna slasaðs vélsleðamanns Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Alvarlegt umferðarslys í Eyjafirði Segir lág laun leikskólakennara mýtu Alltof mörg börn misstu af bólusetningu við mislingum Leyfisveitingin ekki brot á EES-samningnum Með 19 þúsund MDMA-töflur í ferðatöskunni Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Stofnaði lífi átta manna í hættu „í ábataskyni og á ófyrirleitinn hátt“ Fleiri löggur á leiðinni Seðlabankinn geti ekki annað en lækkað vexti Krefja Seðlabankann um vaxtalækkun Eldur í gámi við Sundabakka Alls konar fabúleringar um vinskapinn við Bjarna Ben Lætur staðar numið í pólitíkinni Mikill reykur þegar kviknaði í einangrunarplasti Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Alþjóðasamvinna á krossgötum: Hvert stefnir Ísland? Sjá meira
„Það bendir allt til þess að sótt eða einhverjir sjúkdómar séu á ferðinni þegar fullorðnir fuglar drepast, margir í einu á litlum punkti,“ segir Gunnar Þór Hallgrímsson, fuglafræðingur og forstöðumaður Náttúrustofu Suðvesturlands, spurður um hugsanlegar skýringar á fjöldadauða sjófugla á Snæfellsnesi. Fjöldadauði fugla er sjaldgæfur en þekktir úr sögunni. Ástæður slíkra tilvika hafa ekki verið könnuð markvisst hér á landi. Fjöldi sjófugla af þremur tegundum fundust dauðir á Fróðárrifi á Snæfellsnesi í síðustu viku, en alls var safnað saman 70 dauðum ritum, skörfum og æðarfugli. Frá miðjum maí hafa einnig fundist 50 dauðir æðarfuglar við æðarvarp stutt frá. Auk þess fundust á staðnum dauðar flundrur, sem er smávaxin flatfiskur, sem skolað hafði á land við Bugsvötn innan rifsins. Ástæður fugladauðans liggja ekki fyrir en engin sýnileg merki eru á fuglunum sem geta skýrt fjöldadauðann. Þá var ljóst að mati heimamanna að mörgum hræjanna hafði þá skolað á haf út, enda stækkandi straumur. Æðarfuglarnir verða sendir til greiningar til bandarískra sérfræðinga í fuglasjúkdómum. Ástand fuglanna var mismunandi. Sumir magrir, aðrir vel haldnir. Í æðarvarpinu var um þverskurð af varpfuglinum, mismunandi aldur og ástand. Hins vegar virðist varpið ganga sinn vanagang og kollurnar byrjaðar að leiða út unga. Tegundirnar tvær; æðarfugl og rita eigi fátt sameiginlegt. Hins vegar nota þær báðar ferskvatnstjarnir á þessum árstíma, og beinist athygli sérfræðinga því að grunnum tjörnum á svæðinu. Gunnar Þór segir að erlendis sé fugladauði mun algengari, og þá er oft um bakteríuna clostridium botulinum að ræða, en þá er talað um bótulisma þegar sýkillinn veldur slíkum skaða. „Það er engin ástæða til að útiloka þessa skýringu þó hún sé ekki þekkt hér á landi, en það sama má segja um fuglaflensur. En það eru aðrar skýringar sem má ekki útiloka en þetta verður að rannsaka,“ segir Gunnar Þór. Mikilvægi þess að fugladauðinn sé rannsakaður af nákvæmni er mikið, að mati Gunnars Þórs. „Bæði til að fylgast með hvort fuglaflensur eiga einhvern þátt þarna, en einnig hvort bótúlínumsýkilinn finnst í jarðvegi hérna og vatni, eins og tjörnunum stutt frá Rifi og Fróðárrifi. „Það er alltaf flókið þegar koma upp sjúkdómar, en við verðum að skilja þetta. Við svona tilvik ætti að leita skýringanna, því þetta snýr að heilbrigði fuglastofnanna. Okkur vantar reyndar skilvirka leið hér á landi til að fylgast með heilbrigði villtra dýra, því engin stofnun sinnir því sérstaklega."
Mest lesið Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Innlent Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Innlent Segir lág laun leikskólakennara mýtu Innlent Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Innlent Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Innlent Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Innlent Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Innlent Kínversk ferðaskrifstofa mátti sín lítils gegn TM Innlent Alvarlegt umferðarslys í Eyjafirði Innlent Mikill reykur þegar kviknaði í einangrunarplasti Innlent Fleiri fréttir Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Eigendur sjókvíaeldis þurfa ekki að greiða auðlindagjald Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Veturinn sá kaldasti síðan 1999 Vill rjúfa framkvæmdastopp í orkumálum Kári Stefánsson, ákall um vaxtalækkun og hinsegin list Skemmtiferðaskip um tíu metrum frá strandi við Viðey Kínversk ferðaskrifstofa mátti sín lítils gegn TM Komu litlum fiskibáti til bjargar Þyrlan í loftið vegna slasaðs vélsleðamanns Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Alvarlegt umferðarslys í Eyjafirði Segir lág laun leikskólakennara mýtu Alltof mörg börn misstu af bólusetningu við mislingum Leyfisveitingin ekki brot á EES-samningnum Með 19 þúsund MDMA-töflur í ferðatöskunni Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Stofnaði lífi átta manna í hættu „í ábataskyni og á ófyrirleitinn hátt“ Fleiri löggur á leiðinni Seðlabankinn geti ekki annað en lækkað vexti Krefja Seðlabankann um vaxtalækkun Eldur í gámi við Sundabakka Alls konar fabúleringar um vinskapinn við Bjarna Ben Lætur staðar numið í pólitíkinni Mikill reykur þegar kviknaði í einangrunarplasti Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Alþjóðasamvinna á krossgötum: Hvert stefnir Ísland? Sjá meira