Sprengistjarna í nálægri stjörnuþoku Kjartan Hreinn Njálsson skrifar 23. janúar 2014 11:12 Krabbaþokan. Leifar sprengistjörnu. VÍSIR/NASA Stjörnufræðingar vítt og breitt um heiminn beina nú sjónaukum sínum að vetrarbrautinni Messier 82 sem er í 12 milljón ljósára fjarlægð frá Jörðinni. Tilefnið er sprengistjarna sem breskir vísindamenn komu auga á í vikunni. Atburður sem þessi hefur ekki átt sér stað svo nálægt Jörðu í 30 ár. Sprengistjörnur eru einhverjar hrikalegustu hamfarir sem eiga sér stað í náttúrunni en þær verða þegar sólstjarna klárar eldsneyti sitt, fellur saman undir eigin þunga og ytri lög hennar þeytast út í geiminn af miklu afli. Fyrstu mælingar gefa til kynna að leifar stjörnunnar þenjist út á 20 þúsund kílómetra hraða á sekúndu. Þó hefur sprengistjarnan ekki náð hámarki sínu. Þannig er hér um að ræða einstakt tækifæri fyrir vísindamenn. Ekki verður hægt að sjá sprenginguna með berum augum á Íslandi en hún ætti að sjást vel með hefðbundnum sjónauka í stjörnumerkinu Stórabirni. Rannsóknir á sprengistjörnum hafa markað djúp spor í geimvísindasögunni. Eins og fram kemur á Stjörnufræðivefnum notuðu þrír hópar stjörnufræðinga sprengistjörnur af gerð Ia til að mæla útþenslu alheimsins. Sprengistjarnan nýja er einmitt af sömu gerð. Rannsóknin fór fram á tíunda áratug síðustu aldar. Niðurstaða hennar var að útþensla alheimsins fer vaxandi vegna undarlegs krafts sem kallaður hefur verið hulduorka. Mest lesið Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Innlent Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Innlent Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Innlent Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Innlent Mikill reykur þegar kviknaði í einangrunarplasti Innlent Leiðin í vinnuna smám saman þrefaldast: „Þetta er eins og í einhverri bíómynd“ Innlent Segir lág laun leikskólakennara mýtu Innlent Alls konar fabúleringar um vinskapinn við Bjarna Ben Innlent Fleiri löggur á leiðinni Innlent Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Erlent Fleiri fréttir Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sakaði Trump um að reyna að spilla kosningunum 2016 Dæmdu samskiptastjóra Meta fyrir að „verja hryðjuverk“ Modi sakaður um múslimaandúð í miðjum kosningum Dregur úr vinnu og verkefnum Evrópa hlýnar hraðast heimsálfanna Duda segir Pólverja reiðubúna til að geyma kjarnorkuvopn Segir af sér vegna mistaka í kringum árás Hamas Rallýbíll ók á áhorfendur á Sri Lanka Ísraelar æfir yfir fyrirhuguðum þvingunum á Netzah Yehuda herdeildina Ríki heims verja metupphæðum til hermála Kynferðisafbrotamanni bannað að nota gervigreind Sjá meira
Stjörnufræðingar vítt og breitt um heiminn beina nú sjónaukum sínum að vetrarbrautinni Messier 82 sem er í 12 milljón ljósára fjarlægð frá Jörðinni. Tilefnið er sprengistjarna sem breskir vísindamenn komu auga á í vikunni. Atburður sem þessi hefur ekki átt sér stað svo nálægt Jörðu í 30 ár. Sprengistjörnur eru einhverjar hrikalegustu hamfarir sem eiga sér stað í náttúrunni en þær verða þegar sólstjarna klárar eldsneyti sitt, fellur saman undir eigin þunga og ytri lög hennar þeytast út í geiminn af miklu afli. Fyrstu mælingar gefa til kynna að leifar stjörnunnar þenjist út á 20 þúsund kílómetra hraða á sekúndu. Þó hefur sprengistjarnan ekki náð hámarki sínu. Þannig er hér um að ræða einstakt tækifæri fyrir vísindamenn. Ekki verður hægt að sjá sprenginguna með berum augum á Íslandi en hún ætti að sjást vel með hefðbundnum sjónauka í stjörnumerkinu Stórabirni. Rannsóknir á sprengistjörnum hafa markað djúp spor í geimvísindasögunni. Eins og fram kemur á Stjörnufræðivefnum notuðu þrír hópar stjörnufræðinga sprengistjörnur af gerð Ia til að mæla útþenslu alheimsins. Sprengistjarnan nýja er einmitt af sömu gerð. Rannsóknin fór fram á tíunda áratug síðustu aldar. Niðurstaða hennar var að útþensla alheimsins fer vaxandi vegna undarlegs krafts sem kallaður hefur verið hulduorka.
Mest lesið Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Innlent Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Innlent Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Innlent Steinunn Ólína skýtur föstum skotum á Katrínu Innlent Mikill reykur þegar kviknaði í einangrunarplasti Innlent Leiðin í vinnuna smám saman þrefaldast: „Þetta er eins og í einhverri bíómynd“ Innlent Segir lág laun leikskólakennara mýtu Innlent Alls konar fabúleringar um vinskapinn við Bjarna Ben Innlent Fleiri löggur á leiðinni Innlent Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Erlent Fleiri fréttir Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Öldungadeildin samþykkti 95 milljarða dala aðstoð við Úkraínu, Ísrael og Taívan Reyna að sigla um geiminn á geislum sólarinnar Lýsa yfir áhyggjum af fregnum af fjöldagröfum á Gasa Fá aftur gögn frá tæplega hálfrar aldar gömlu geimfari Umdeildur flutningur á hælisleitendum til Rúanda samþykktur Starfsmaður hægrijaðarflokks handtekinn fyrir njósnir fyrir Kína Gera alvarlegar athugasemdir við verðlaunakerfi Tik Tok Tugir handteknir á mótmælum háskólanema gegn aðgerðum Ísraels Undirbúa stærðarinnar sendingar til Úkraínu Engin sönnunargögn bendla UNRWA við árásina Hættu við umfangsmiklar árásir á Íran Sakaði Trump um að reyna að spilla kosningunum 2016 Dæmdu samskiptastjóra Meta fyrir að „verja hryðjuverk“ Modi sakaður um múslimaandúð í miðjum kosningum Dregur úr vinnu og verkefnum Evrópa hlýnar hraðast heimsálfanna Duda segir Pólverja reiðubúna til að geyma kjarnorkuvopn Segir af sér vegna mistaka í kringum árás Hamas Rallýbíll ók á áhorfendur á Sri Lanka Ísraelar æfir yfir fyrirhuguðum þvingunum á Netzah Yehuda herdeildina Ríki heims verja metupphæðum til hermála Kynferðisafbrotamanni bannað að nota gervigreind Sjá meira