Dvöl í Dyngju opnaði nýja vídd

Á áfangaheimilinu Dyngju við Snekkjuvog dvelja konur sem eru á leið út í lífið eftir áfengismeðferð. Þar er pláss fyrir fjórtán í einu og fjölmargar hafa átt þar tímabundið athvarf á þeim 25 árum sem heimilið hefur verið starfrækt. Þeirra á meðal er Aldís

Hér eru konur á öllum aldri, allt frá 16-17 ára stúlkum upp í áttræðar konur. Slík blanda skapar gott andrúmsloft. Ró og þroski þeirra eldri smitast til stelpnanna og þær yngri hafa líka miklu að miðla," segir Aldís Höskuldsdóttir um lífið í Dyngju, heimili fyrir konur sem lokið hafa áfengis- eða vímuefnameðferð. Þar er hún í hlutverki forstöðukonu um þessar mundir og dagskráin er þétt.

Edrú milli funda

Þegar Aldís kom fyrst í Dyngju kveðst hún hafa verið að ljúka áfengismeðferð númer tvö, án þess þó að hafa smakkað dropa frá meðferð númer eitt. „Ég fór fyrst í meðferð hjá SÁÁ árið 1984, þrítug manneskja. Kom frá Ísafirði og var á Vogi í tíu daga og síðan á Sogni í tuttugu og átta daga. Fór svo bara heim aftur að vinna og vann mikið, því ég átti fimm börn á þessum tíma sem ég þurfti að koma á legg. Auk þess fór ég eftir þeim leiðbeiningum sem ég hafði fengið í meðferðinni, að stunda AA-fundi og vera edrú milli funda. En mér leið ekki vel og þegar fimm og hálft ár höfðu liðið ákvað ég að fara aftur í fulla meðferð. Þegar henni var að ljúka spurði Þórarinn Tyrfingsson yfirlæknir: „Hvað ertu svo tilbúin að gera til að halda þér við?" „Allt," sagði ég kokhraust. „Þá ætla ég að senda þig í Dyngju," sagði hann. Það fannst mér nú ekki alveg viðeigandi að ég með þessa edrúmennsku í farteskinu færi að mynstra mig í Dyngju, setti í mig þrjósku og fór heim að sinna mínum börnum. En þessi orð, „Hvað ertu tilbúin til að gera?" fylgdu mér og líka svar mitt: „Allt." Svo ég pakkaði niður aftur, flaug suður og var komin inn í Dyngju daginn eftir. Hér var ég frá því í janúar fram í maí 1990. Það breytti mér mikið. Hér þurfti ég að taka leiðsögn, fara eftir húsreglum og upplifa ákveðna festu, borða á réttum tíma og sofa á réttum tíma, gera grein fyrir því hvert ég færi og hvenær ég kæmi til baka. Þetta voru viðbrigði. En svo vandist ég þessu lífi og allt í einu fór mér að líða vel í þessu mynstri og upplifa tíma sem ég hafði farið á mis við sem ung stúlka. Þennan vetur fór ég í nám í Tölvuskóla Reykjavíkur og nýtti tímann vel. Mætti á fundi hér í húsinu og tók þátt í öllu eins og við átti. Hér voru konur með alls konar bakgrunn en milli okkar mynduðust sterk og góð tengsl, ég hef samband við þessar meðferðarsystur mínar enn og allt þetta hvatti mig áfram í minni edrúmennsku."

Rótlaus og tætt

Aldís kveðst hafa farið beint úr foreldrahúsum í hjónaband og barneignir. Sorgin kvaddi dyra eina nótt í nóvember haustið 1977 þegar maðurinn hennar fórst í sjóslysi við Grundarfjörð, þar sem þau bjuggu. Hann var ásamt öðrum manni á rækjubáti á leið í land þegar skall á vonskuveður og klukkan sex um morguninn stóðu læknir, hjúkrunarfræðingur og prestur á tröppunum hjá Aldísi með harmafregn. Þá gekk hún með þriðja barn þeirra hjóna. Síðar eignaðist hún tvíbura og þeir voru þriggja ára þegar hún ákvað að fara í fyrri meðferðina. Hún kveðst hafa verið rótlaus og tilfinningalega tætt. „Ég hafði aldrei talað um dauða mannsins míns. Ég fékk bara að heyra: „Þú ert svo dugleg," og keyrði á því en leið ofsalega illa og hélt ég ætti að vera svona. Þegar börnin voru sofnuð á kvöldin dró ég bara fyrir gluggana og fékk mér í glas. Ég var komin algerlega út í horn með sjálfa mig og meikaði ekki að lifa lífinu eins og ég gerði.

Mamma hafði verið með þeim fyrstu sem fóru á Vog og hún hvatti mig til að fara þangað, bara í sjö daga. Ef hún hefði sagt tíu daga og svo 28 á eftir þá hefði ég aldrei farið. Mamma vissi hvernig mér leið. Ég átti hana alltaf að.

Það besta sem gat komið fyrir mig var að fara á Vog. Samt var ég voða ráðvillt í fyrri meðferðinni, athyglisbresturinn var svo mikill. Þegar ég kom aftur í seinna skiptið heyrði ég fyrst hvað sagt var í fyrirlestrunum og þegar ég kom heim eftir dvölina í Dyngju hafði opnast fyrir mér ný vídd. Ég var með allt annað viðhorf til sjálfrar mín og þess sem í kringum mig var. Síðan hef ég þroskast og reynt að vera öðrum til leiðbeiningar sem hafa leitað til mín vegna eigin erfiðu aðstæðna. Ég hef átt góðan mann í 20 ár sem er fjögurra barna faðir og er líka edrú og börnunum okkar hefur öllum vegnað vel."

Aldís flutti suður fyrir tíu árum. „Þá langaði mig að gera eitthvað nýtt, fór í Ráðgjafaskóla Íslands og lærði áfengis-og vímuefnaráðgjöf og hef unnið bæði á Vogi og Staðarfelli. „Það er yndislegt að vinna á stað þar sem maður fær að gefa af sér innan um gott fólk. Síðan er ég í stjórn Dyngjunnar og hér eru vaktir sem ég leysi af á. Mér finnst yndislegt að vera ein af konunum í Dyngjunni. Hér erum við allar jafnar."

Fylgjast með kúlunum stækka

Í Dyngju koma konurnar frá meðferðarstofnunum SÁÁ, Hlaðgerðarkoti, Landspítalanum og Krýsuvík. Ef einhver verður uppvís að neyslu er henni vísað á dyr samdægurs, að sögn Aldísar, sem aldrei kveðst hafa lent í því að þurfa að henda konu út.

Ef um veikindi er að ræða eða einhver þarf að fara aftur á Vog vegna slæmrar líðanar bíður rúmið og dótið eftir henni á Dyngjunni. „Konurnar eru bara hluti af þjóðfélaginu þó þær búi hér og þær sækja sína heilbrigðisþjónustu utan heimilisins," tekur Aldís fram.

Dagskráin í Dyngjunni byrjar klukkan níu á morgnana. Tvisvar í viku hefst hún á húsfundi þar sem farið er yfir plön hverrar og einnar konu sem þar dvelur og fylgst með líðan þeirra. Svo er einn síðdegisfundur í viku og þá mætir ráðgjafi frá SÁÁ líka. Konurnar eru í skóla, vinnu eða einhverju prógrammi yfir daginn úti í bæ og skiptast á um að sinna daglegum störfum í Dyngju. Ein sér um að ræsa hinar, aðrar þrífa og einhver þarf að elda matinn. „Konurnar prjóna líka mikið og vinna fleira í höndunum sér til yndisauka og dægrastyttingar," segir Aldís. „Hver kennir annarri og áhuginn smitast á milli."

Húsreglur Dyngju kveða á um að konurnar eigi að vera komnar inn fyrir klukkan hálf tólf á kvöldin og eftir sex vikna dvöl fá þær fyrsta helgarleyfið. Þá geta þær farið heim eða til einhverra ættingja. Foreldrar, eiginmenn og börn mega koma hvenær sem er í heimsókn og aðrar heimsóknir eru leyfðar um helgar. „Hér eru oft lítil börn og stundum eru hér óléttar konur. Þá fylgjast allar með kúlunni stækka. Það er bara yndislegt," segir Aldís og bætir við að lokum. „Konurnar hvetja hver aðra í að standa sig í edrúmennskunni og þannig myndast samstaða og vellíðan í hópnum."