Frumvarpi um Landsrétt skilað til innanríkisráðherra fanney birna jónsdóttir skrifar 4. mars 2015 07:15 Með tilkomu hins nýja dómstigs, Landsréttar, mun hæstaréttardómurum fækka um þrjá. Þar verða aðeins tekin fyrir veigamikil og fordæmisgefandi mál. Fréttablaðið/Stefán Nefnd sem innanríkisráðherra skipaði í ágúst 2013 til að semja reglur um skipan og starfsemi dómstóla, upptöku millidómstigs og fyrirkomulag við skipan dómara hefur skilað Ólöfu Nordal innanríkisráðherra tillögum sínum. Nefndin hefur samið drög að lagafrumvörpum sem lúta að upptöku millidómstigs. Í bréfi nefndarinnar til ráðherra kemur fram að upptaka millidómstigs sé umfangsmikið verkefni sem krefjist víðtækra breytinga á lögum, einkum lögum um dómstóla, lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála. Í frumvörpunum er millidómstigið kallað Landsréttur, þar sem fimmtán dómarar munu eiga sæti en þrír þeirra munu dæma í hverju máli. Þannig verða litlar breytingar á starfsemi héraðsdómstólanna og verður dómum þeirra og úrskurðum þannig almennt skotið til Landsréttar í stað Hæstaréttar. Landsrétti verður skipað á milli héraðsdómstólanna og Hæstaréttar sem verður eftir sem áður æðsti dómstóll Íslands. Landsréttur verður í Reykjavík og mun taka til landsins alls. Hæstaréttardómurum verður fækkað úr níu í sex. Fimm dómarar munu hverju sinni taka þátt í meðferð máls fyrir dómi. Starfandi dómarar við Hæstarétt munu þó halda stöðu sinni og því munu fleiri dómarar væntanlega starfa við réttinn fyrstu árin til bráðabirgða. Í greinargerð með frumvarpinu segir að þetta gæti reynst heppilegt enda ljóst að töluverð vinna muni fara í það fyrstu starfsárin að taka afstöðu til áfrýjunarbeiðna og móta fordæmi til framtíðar í þeim efnum. Þeir sem þegar hafa verið skipaðir hæstaréttardómarar hafa forgang til skipunar í embætti dómara við Landsrétt kjósi þeir það. Í núgildandi lögum er gert ráð fyrir að ráðherra afli samþykkis Alþingis fyrir skipun í dómaraembætti ætli hann sér ekki að skipa þann umsækjanda sem dómnefnd hefur talið hæfastan. Með frumvarpinu er þetta fyrirkomulag afnumið en þó áskilið að Alþingi samþykki tillögu ráðherra um skipun dómara í Hæstarétt Íslands. Markmið þessara breytinga er annars vegar að koma til móts við alþjóðlegar kröfur um milliliðalausa sönnunarfærslu á áfrýjunarstigi. Eins og staðan er í dag eru til að mynda engar vitnaleiðslur í Hæstarétti nema í undantekningartilvikum. Þannig er gert ráð fyrir milliliðalausri sönnunarfærslu í Landsrétti, þar sem skýrslutökur verða teknar upp í hljóði og mynd í héraði og ekki endurteknar fyrir Landsrétti nema þörf sé á. Hins vegar er markmið breytinganna að létta álagi af Hæstarétti Íslands og gera honum kleift að starfa sameinaður í einni deild svo að honum verði betur fært að sinna hlutverki sínu sem fordæmisgefandi dómstóll. Reglur um áfrýjun mála frá héraðsdómi til Landsréttar verða svipaðar reglum sem nú gilda um áfrýjun mála til Hæstaréttar. Áfram verður unnt að áfrýja héraðsdómum beint til Hæstaréttar, en þó aðeins með leyfi réttarins sjálfs. Að endingu er gert ráð fyrir að allir dómarar Hæstaréttar geri grein fyrir atkvæði sínu ólíkt því sem nú er, með því að rita sín eigin dómsatkvæði eða skrifa undir atkvæði annarra. Mest lesið Lokuðu þorpi í leit að svörum um hvarf tveggja ára drengs Erlent Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Innlent Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Innlent Vill að Færeyjar fái nýjan flugvöll Erlent Voru sérstaklega varaðir við árás frá ISKP Erlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Átta ára stúlka sú eina sem lifði rútuslys af Erlent Hvessir víðast hvar síðdegis Veður Nærri fjörutíu taldir af eftir loftárásir Ísraela á Sýrland Erlent Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Innlent Fleiri fréttir Ógnaði dyraverði skemmtistaðar með hníf Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Sjá meira
Nefnd sem innanríkisráðherra skipaði í ágúst 2013 til að semja reglur um skipan og starfsemi dómstóla, upptöku millidómstigs og fyrirkomulag við skipan dómara hefur skilað Ólöfu Nordal innanríkisráðherra tillögum sínum. Nefndin hefur samið drög að lagafrumvörpum sem lúta að upptöku millidómstigs. Í bréfi nefndarinnar til ráðherra kemur fram að upptaka millidómstigs sé umfangsmikið verkefni sem krefjist víðtækra breytinga á lögum, einkum lögum um dómstóla, lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála. Í frumvörpunum er millidómstigið kallað Landsréttur, þar sem fimmtán dómarar munu eiga sæti en þrír þeirra munu dæma í hverju máli. Þannig verða litlar breytingar á starfsemi héraðsdómstólanna og verður dómum þeirra og úrskurðum þannig almennt skotið til Landsréttar í stað Hæstaréttar. Landsrétti verður skipað á milli héraðsdómstólanna og Hæstaréttar sem verður eftir sem áður æðsti dómstóll Íslands. Landsréttur verður í Reykjavík og mun taka til landsins alls. Hæstaréttardómurum verður fækkað úr níu í sex. Fimm dómarar munu hverju sinni taka þátt í meðferð máls fyrir dómi. Starfandi dómarar við Hæstarétt munu þó halda stöðu sinni og því munu fleiri dómarar væntanlega starfa við réttinn fyrstu árin til bráðabirgða. Í greinargerð með frumvarpinu segir að þetta gæti reynst heppilegt enda ljóst að töluverð vinna muni fara í það fyrstu starfsárin að taka afstöðu til áfrýjunarbeiðna og móta fordæmi til framtíðar í þeim efnum. Þeir sem þegar hafa verið skipaðir hæstaréttardómarar hafa forgang til skipunar í embætti dómara við Landsrétt kjósi þeir það. Í núgildandi lögum er gert ráð fyrir að ráðherra afli samþykkis Alþingis fyrir skipun í dómaraembætti ætli hann sér ekki að skipa þann umsækjanda sem dómnefnd hefur talið hæfastan. Með frumvarpinu er þetta fyrirkomulag afnumið en þó áskilið að Alþingi samþykki tillögu ráðherra um skipun dómara í Hæstarétt Íslands. Markmið þessara breytinga er annars vegar að koma til móts við alþjóðlegar kröfur um milliliðalausa sönnunarfærslu á áfrýjunarstigi. Eins og staðan er í dag eru til að mynda engar vitnaleiðslur í Hæstarétti nema í undantekningartilvikum. Þannig er gert ráð fyrir milliliðalausri sönnunarfærslu í Landsrétti, þar sem skýrslutökur verða teknar upp í hljóði og mynd í héraði og ekki endurteknar fyrir Landsrétti nema þörf sé á. Hins vegar er markmið breytinganna að létta álagi af Hæstarétti Íslands og gera honum kleift að starfa sameinaður í einni deild svo að honum verði betur fært að sinna hlutverki sínu sem fordæmisgefandi dómstóll. Reglur um áfrýjun mála frá héraðsdómi til Landsréttar verða svipaðar reglum sem nú gilda um áfrýjun mála til Hæstaréttar. Áfram verður unnt að áfrýja héraðsdómum beint til Hæstaréttar, en þó aðeins með leyfi réttarins sjálfs. Að endingu er gert ráð fyrir að allir dómarar Hæstaréttar geri grein fyrir atkvæði sínu ólíkt því sem nú er, með því að rita sín eigin dómsatkvæði eða skrifa undir atkvæði annarra.
Mest lesið Lokuðu þorpi í leit að svörum um hvarf tveggja ára drengs Erlent Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Innlent Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Innlent Vill að Færeyjar fái nýjan flugvöll Erlent Voru sérstaklega varaðir við árás frá ISKP Erlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Átta ára stúlka sú eina sem lifði rútuslys af Erlent Hvessir víðast hvar síðdegis Veður Nærri fjörutíu taldir af eftir loftárásir Ísraela á Sýrland Erlent Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Innlent Fleiri fréttir Ógnaði dyraverði skemmtistaðar með hníf Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Sjá meira