Eru umbúðirnar sökudólgurinn? María Manda skrifar 17. júlí 2014 07:00 Það er ánægjulegt að finna aukinn áhuga á umhverfismálum og vaxandi umræðu um slæma nýtingu og förgun á mat. Umbúðamálin eru eðlilega hluti af umræðunni enda tengjast þær matvælum og neysluvenjum okkar mjög náið. En það gleymist þegar rætt er um vondu umbúðirnar hvers vegna við pökkum vörum yfir höfuð og hver í raun mengunarvaldurinn sé. Margar hugmyndir sem draga úr umbúðanotkun líta dagsins ljós eins og margnota umbúðir undir mat til áfyllingar á veitingastöðum og verslunum eða jafnvel sleppa umbúðum alveg. En eru það raunhæfar lausnir? Umbúðaframleiðendur hafa fyrir löngu síðan hugað að umhverfismálum og eyða stórum fjárhæðum og miklum tíma í umhverfisvænni umbúðir. Hins vegar eru pakkningar oft óþarflega fyrirferðarmiklar. En hvers vegna pökkum við vörum í umbúðir? Það er til þess að uppfylla kröfur eftirlitsstofnana og okkur neytenda um að verja vöruna fyrir ryki, hnjaski og lykt, vegna gæðastaðla um meðhöndlun, hreinlæti, geymsluþol og ferskleika. Til þess að sinna upplýsingaskyldu um pökkunardag, síðasta söludag, um framleiðandann, innihaldslýsingar og næringartöflu, rekjanleika, notkunarreglur og varúðarmerkingar svo eitthvað sé nefnt og strikamerkið að kröfu stórverslana, sem annars tækju ekki við vörunni. Til þæginda, en framleiðendur létta okkur lífið eins og að rúlla fyrir okkur tóbakinu en um leið halda gæðum þess og ferskleika með umbúðum, því enginn vill reykja þurra, óþétta sígarettu og spýta út úr sér tóbaksögnum. Til aðgreiningar, en umbúðir eru ígildi kaupmannsins í hillum stórmarkaðanna sem fanga augu neytandans sem afgreiðir sig sjálfur, því vöruúrvalið er orðið svo miklu meira en þegar mamma mín fór með mjólkurbrúsann til áfyllingar. Við þyrftum líka ófáa margnota brúsa fyrir léttmjólkina, rjómann, súrmjólkina, skyrdrykkinn og G-mjólkina. Er fólk tilbúið að fylla bílinn af brúsum til að stökkva út í búð og fá áfyllingu? Svo kemur að förgun „margnota“ brúsans en sennilega myndi markaðurinn fyllast af alls konar margnota brúsum því ekki viljum við öll vera með eins brúsa.Ekki bæði haldið og sleppt Ég efast um að heilbrigðiseftirlitið yrði ánægt með alla skítugu brúsana eða ílátin sem kæmu inn til framleiðanda, inn í verslunina eða á veitingahúsið til áfyllingar. Sennilega þyrfti hreinsibúnað sem þrifi allar gerðir af brúsum og ílátum til að uppfylla hreinlætiskröfurnar. Og hvar setjum við þá innihaldslýsinguna og síðasta söludag eða strikamerkið og rekjanleikann? Við getum spurt hvort sótthreinsiefnin frá hreinsibúnaðinum yrðu umhverfisvænni en förgun eða endurvinnsla á einnota umbúðum. Það starfa nefnilega tugir manna alla daga ársins við að búa til og bæta við reglugerðum og nýju verklagi sem framleiðendur þurfa að uppfylla. Stöðugt hertari reglur um hreinlæti, pökkunarmáta og upplýsingagjöf sem kallar á þróun í framleiðslu og nýjar umbúðir. Margir framleiðendur vildu gjarnan minnka umbúðavesenið sem flækir framleiðsluferlið og allt leggst þetta á vöruverðið, sem við neytendur borgum fyrir og það er dýrt að uppfylla allar kröfurnar. Kannski ætti að létta á regluverkinu eða fækka fólkinu sem býr þær til svo mögulegt sé að minnka umbúðafarganið. Ómögulegt er að uppfylla kröfurnar og reglugerðirnar sem við setjum okkur, án þess að pakka vörunum með einum eða öðrum hætti. Hér verður ekki bæði haldið og sleppt. Því þurfum við að vera snjallari í umbúðamálum en fara 70 ár aftur í tímann. Við erum einfaldlega komin á allt annan stað í neysluvenjum og söluaðferðum, eða hvað? Hins vegar getum við spurt okkur hvers vegna sumum finnst í lagi að losa úr öskubakkanum í bílnum á rauðu ljósi eða hvers vegna plastpokinn sem við tókum með okkur heim úr búðinni er kominn utan um fisk í Norðurhafi og spillir lífríkinu í sjónum. Ég er ekki svo viss um að það sé umbúðunum að kenna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Sjá meira
Það er ánægjulegt að finna aukinn áhuga á umhverfismálum og vaxandi umræðu um slæma nýtingu og förgun á mat. Umbúðamálin eru eðlilega hluti af umræðunni enda tengjast þær matvælum og neysluvenjum okkar mjög náið. En það gleymist þegar rætt er um vondu umbúðirnar hvers vegna við pökkum vörum yfir höfuð og hver í raun mengunarvaldurinn sé. Margar hugmyndir sem draga úr umbúðanotkun líta dagsins ljós eins og margnota umbúðir undir mat til áfyllingar á veitingastöðum og verslunum eða jafnvel sleppa umbúðum alveg. En eru það raunhæfar lausnir? Umbúðaframleiðendur hafa fyrir löngu síðan hugað að umhverfismálum og eyða stórum fjárhæðum og miklum tíma í umhverfisvænni umbúðir. Hins vegar eru pakkningar oft óþarflega fyrirferðarmiklar. En hvers vegna pökkum við vörum í umbúðir? Það er til þess að uppfylla kröfur eftirlitsstofnana og okkur neytenda um að verja vöruna fyrir ryki, hnjaski og lykt, vegna gæðastaðla um meðhöndlun, hreinlæti, geymsluþol og ferskleika. Til þess að sinna upplýsingaskyldu um pökkunardag, síðasta söludag, um framleiðandann, innihaldslýsingar og næringartöflu, rekjanleika, notkunarreglur og varúðarmerkingar svo eitthvað sé nefnt og strikamerkið að kröfu stórverslana, sem annars tækju ekki við vörunni. Til þæginda, en framleiðendur létta okkur lífið eins og að rúlla fyrir okkur tóbakinu en um leið halda gæðum þess og ferskleika með umbúðum, því enginn vill reykja þurra, óþétta sígarettu og spýta út úr sér tóbaksögnum. Til aðgreiningar, en umbúðir eru ígildi kaupmannsins í hillum stórmarkaðanna sem fanga augu neytandans sem afgreiðir sig sjálfur, því vöruúrvalið er orðið svo miklu meira en þegar mamma mín fór með mjólkurbrúsann til áfyllingar. Við þyrftum líka ófáa margnota brúsa fyrir léttmjólkina, rjómann, súrmjólkina, skyrdrykkinn og G-mjólkina. Er fólk tilbúið að fylla bílinn af brúsum til að stökkva út í búð og fá áfyllingu? Svo kemur að förgun „margnota“ brúsans en sennilega myndi markaðurinn fyllast af alls konar margnota brúsum því ekki viljum við öll vera með eins brúsa.Ekki bæði haldið og sleppt Ég efast um að heilbrigðiseftirlitið yrði ánægt með alla skítugu brúsana eða ílátin sem kæmu inn til framleiðanda, inn í verslunina eða á veitingahúsið til áfyllingar. Sennilega þyrfti hreinsibúnað sem þrifi allar gerðir af brúsum og ílátum til að uppfylla hreinlætiskröfurnar. Og hvar setjum við þá innihaldslýsinguna og síðasta söludag eða strikamerkið og rekjanleikann? Við getum spurt hvort sótthreinsiefnin frá hreinsibúnaðinum yrðu umhverfisvænni en förgun eða endurvinnsla á einnota umbúðum. Það starfa nefnilega tugir manna alla daga ársins við að búa til og bæta við reglugerðum og nýju verklagi sem framleiðendur þurfa að uppfylla. Stöðugt hertari reglur um hreinlæti, pökkunarmáta og upplýsingagjöf sem kallar á þróun í framleiðslu og nýjar umbúðir. Margir framleiðendur vildu gjarnan minnka umbúðavesenið sem flækir framleiðsluferlið og allt leggst þetta á vöruverðið, sem við neytendur borgum fyrir og það er dýrt að uppfylla allar kröfurnar. Kannski ætti að létta á regluverkinu eða fækka fólkinu sem býr þær til svo mögulegt sé að minnka umbúðafarganið. Ómögulegt er að uppfylla kröfurnar og reglugerðirnar sem við setjum okkur, án þess að pakka vörunum með einum eða öðrum hætti. Hér verður ekki bæði haldið og sleppt. Því þurfum við að vera snjallari í umbúðamálum en fara 70 ár aftur í tímann. Við erum einfaldlega komin á allt annan stað í neysluvenjum og söluaðferðum, eða hvað? Hins vegar getum við spurt okkur hvers vegna sumum finnst í lagi að losa úr öskubakkanum í bílnum á rauðu ljósi eða hvers vegna plastpokinn sem við tókum með okkur heim úr búðinni er kominn utan um fisk í Norðurhafi og spillir lífríkinu í sjónum. Ég er ekki svo viss um að það sé umbúðunum að kenna.
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun