Enginn hvati til atvinnuþátttöku vegna 100% skerðinga Sigríður Hanna Ingólfsdóttir skrifar 18. september 2013 06:00 Öryrkjar lenda ófáir í þeirri stöðu að lágar tekjur svo sem af atvinnu eða úr lífeyrissjóði breyta engu um fjárhagslega afkomu þeirra. Ráðstöfunartekjur þeirra eru þær sömu með og án þessara tekna.[1] Þó atvinnuþátttaka sé mjög mikilvæg og stuðli m.a. að aukinni virkni einstaklingsins þá gefst fólk upp á atvinnuþátttöku ef það þarf að borga með sér. Því fylgja útgjöld að vera á vinnumarkaði s.s. ferðir í og úr vinnu. Almennt vill fólk einnig hafa fjárhagslegan ávinning af atvinnu. Hvað þarf að gera til að koma í veg fyrir þessar miklu skerðingar og hvetja til atvinnuþátttöku þessa hóps og hvers vegna er þessu háttað á þennan veg? Klipið duglega af greiðslum til lífeyrisþega Hið opinbera klípur oft duglega af greiðslum til lífeyrisþega úr tveimur áttum. Annars vegar í gegnum tekjuskatt og/eða fjármagnstekjuskatt og hins vegar með tekjutengingum, þar sem skattskyldar tekjur fyrir skatt skerða lífeyrisgreiðslur, sem fólk fær úr almannatryggingakerfinu. Veigamest er tekjutenging á sérstaka uppbót til framfærslu en hún skerðist krónu á móti krónu. Lágar bætur almannatrygginga og reglur um sérstaka framfærsluuppbót hafa það í för með sér að lífeyrisþegar (elli-, örorku- og endurhæfingarlífeyrisþegar) sem fá sérstaka uppbót til framfærslu eru í raun fastir í fátæktargildru þrátt fyrir að hafa burði til að afla sér tekna að einhverju marki og reyna að vega þannig upp á móti lágum bótum. Fjárhagslegur stuðningur eða viðbótartekjur skerða eða eyða út framfærsluuppbótinni og viðkomandi er í sömu sporum fjárhagslega og án þeirra. Lítum á dæmi: Örorkulífeyrisþegi* með 35.000 kr. atvinnutekjur á mánuði fyrir skatt. Tekjur frá TR með 35.000 kr.atvinnutekjurTil samanburðar: Tekjur frá TR án atvinnuteknaAtvinnutekjur fyrir skatt35.0000Bætur TR fyrir skatt148.211181.7694% iðgjald1.4000Staðgreiðsla19.36719.351Til ráðstöfunar162.444162.418 *Fyrsta örorkumat 30 ára – býr með öðrum. Reiknað út í reiknivél lífeyris á heimasíðu TR – 2013. Örorkulífeyrisþeginn í dæminu fær útborgað á mánuði 21.660 kr. frá vinnuveitanda en sömu tekjur (35.000 kr. fyrir skatt) skerða greiðslur TR til hans um 33.558 kr. á mánuði. Því gefa 35.000 kr. atvinnutekjur á mánuði (fyrir skatt) aðeins 26 kr. hærri ráðstöfunartekjur fyrir utan 1.400 kr. iðgjald, sem fer til lífeyrissjóðs. Meginhluti greiðslnanna eða 96% tekur ríkið til sín í formi tekjuskatts og tekjutenginga.35.000 kr. atvinnutekjur á mánuði fyrir skatt: 1.400 kr. 4% iðgjald til lífeyrissjóðs (lögbundin skylduaðild) 26 kr. hærri ráðstöfunartekjur33.574 kr. eða 96% af 35.000 kr. fær ríkið í gegnum tekjuskatt og tekjutengingar Svipuð útkoma yrði ef 35.000 kr. atvinnutekjum yrði skipt út fyrir 35.000 kr. lífeyrssjóðstekjur á mánuði. Það gleymist gjarnan þegar rætt er um útgjöld til almannatrygginga hversu stóran hluta ríkið tekur til baka með skerðingum, tekjutengingum og skatti. Afnám krónu á móti krónu skerðingar þarf að ganga jafnt yfir alla lífeyrisþega Í grein sem Bjarni Benediktsson formaður Sjálfstæðisflokksins birti í Morgunblaðinu 9. apríl 2013 segir að krónu á móti krónu skerðingum vegna greiðslna á ellilífeyri verði hætt og ellilífeyrinn leiðréttur til samræmis við þær hækkanir sem orðið hafa á lægstu launum síðan í ársbyrjun 2009. Mikilvægt er að leiðréttingarnar og afnám skerðinganna gangi jafnt yfir alla lífeyrisþega, þ.e. elli- ,örorku- og endurhæfingarlífeyrisþega. Stangast á við samning SÞ um réttindi fatlaðs fólks (SRFF) Aukin réttindi til að afla tekna án þess að þær skerði bætur, myndi auka virkni og bæta lífsskilyrði lífeyrisþega auk þess sem þeir gefa meira til samfélagsins. Skerðingar letja til atvinnuþátttöku og ganga þvert gegn 3. og 5. gr. SRFF. Í 3. gr. er kveðið á um bann við mismunun, jöfn tækifæri og að fatlað fólk geti tekið fullan og virkan þátt í samfélaginu án aðgreiningar. Í 5. gr. er fjallað um jafnrétti og bann við mismunun, en þar kemur m.a. fram að allir eigi rétt á jöfnum hag lögum samkvæmt. Skerðingarnar valda enn fremur óbeinni mismunun. Á óbeinan hátt er komið í veg fyrir atvinnuþátttöku hóps fatlaðs fólks, þar sem þessir einstaklingar bera ekkert úr bítum og hafa jafnvel eingöngu kostnað af atvinnuþátttöku. Í 27. gr. samningsins viðurkenna aðildarríkin rétt fatlaðs fólks til jafns við aðra til vinnu, en í því felst réttur til að fá ráðrúm til að afla sér lífsviðurværis með vinnu að eigin vali. Hvað er til ráða? Öryrkjabandalag Íslands leggur til að sérstök framfærsluuppbót verði sameinuð grunnlífeyri og lúti sömu reglum og hann. Með því móti væri hægt að afnema krónu á móti krónu skerðingar til lífeyrisþega. Jafnframt þarf að tryggja að enginn lífeyrisþegi, óháð lengd búsetu á Íslandi, verði með heildartekjur undir ákveðnu viðmiði.[1] Í grein í vefriti ÖBÍ undir heitinu „Ríkið tekur til sín hátt hlutfall lífeyrissjóðstekna“ er farið yfir skerðingar gagnvart lífeyrissjóðstekjum (1. árg. 3. tölublað). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir Skoðun Afhverju ætlar Carbfix að flytja CO2 inn til landsins? Bergur Sigfússon Skoðun ADHD: Eru greiningar og lyfjamál í ólestri? Vilhjálmur Hjálmarsson Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir Skoðun Þess vegna mun ég kjósa Katrínu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Fullur stuðningur inn í bekki er lágmarkskrafa Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta til framtíðar Freyja Rut Emilsdóttir skrifar Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Öryggi – Forvitni – Gleði Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Öryrkjar auglýsi eftir harðorðum mótmælum! Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í lit Anna Lára Pálsdóttir skrifar Skoðun Lega lýðveldisins Íslands Eiríkur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Afhverju ætlar Carbfix að flytja CO2 inn til landsins? Bergur Sigfússon skrifar Skoðun Fyrri alda bragur íslenskrar dýraverndar árið 2024 Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Forsetakosningar 2024 og fóbía hinsegin fólks: Erum komin í tímavél aftur í tímann? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Stuðningur barna í grunnskóla- hvar liggur vandinn? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Svona er síminn hannaður til að stela athygli okkar Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun ADHD: Eru greiningar og lyfjamál í ólestri? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Jákvæð leið fram á við, fyrir hvali og lax Micah Garen skrifar Skoðun Þess vegna mun ég kjósa Katrínu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvar er unga fólkið? Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Frelsið til að vera ég Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Það er kominn tími til að tala um frið Lea María Lemarquis skrifar Skoðun Menntakerfið - lykill að inngildingu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Hvað eru mikilvægir hagsmunir? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góð kaup - en á kostnað hvers ? Sif Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson skrifar Skoðun Umræður um bókasafn og önnur söfn Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Öryrkjar lenda ófáir í þeirri stöðu að lágar tekjur svo sem af atvinnu eða úr lífeyrissjóði breyta engu um fjárhagslega afkomu þeirra. Ráðstöfunartekjur þeirra eru þær sömu með og án þessara tekna.[1] Þó atvinnuþátttaka sé mjög mikilvæg og stuðli m.a. að aukinni virkni einstaklingsins þá gefst fólk upp á atvinnuþátttöku ef það þarf að borga með sér. Því fylgja útgjöld að vera á vinnumarkaði s.s. ferðir í og úr vinnu. Almennt vill fólk einnig hafa fjárhagslegan ávinning af atvinnu. Hvað þarf að gera til að koma í veg fyrir þessar miklu skerðingar og hvetja til atvinnuþátttöku þessa hóps og hvers vegna er þessu háttað á þennan veg? Klipið duglega af greiðslum til lífeyrisþega Hið opinbera klípur oft duglega af greiðslum til lífeyrisþega úr tveimur áttum. Annars vegar í gegnum tekjuskatt og/eða fjármagnstekjuskatt og hins vegar með tekjutengingum, þar sem skattskyldar tekjur fyrir skatt skerða lífeyrisgreiðslur, sem fólk fær úr almannatryggingakerfinu. Veigamest er tekjutenging á sérstaka uppbót til framfærslu en hún skerðist krónu á móti krónu. Lágar bætur almannatrygginga og reglur um sérstaka framfærsluuppbót hafa það í för með sér að lífeyrisþegar (elli-, örorku- og endurhæfingarlífeyrisþegar) sem fá sérstaka uppbót til framfærslu eru í raun fastir í fátæktargildru þrátt fyrir að hafa burði til að afla sér tekna að einhverju marki og reyna að vega þannig upp á móti lágum bótum. Fjárhagslegur stuðningur eða viðbótartekjur skerða eða eyða út framfærsluuppbótinni og viðkomandi er í sömu sporum fjárhagslega og án þeirra. Lítum á dæmi: Örorkulífeyrisþegi* með 35.000 kr. atvinnutekjur á mánuði fyrir skatt. Tekjur frá TR með 35.000 kr.atvinnutekjurTil samanburðar: Tekjur frá TR án atvinnuteknaAtvinnutekjur fyrir skatt35.0000Bætur TR fyrir skatt148.211181.7694% iðgjald1.4000Staðgreiðsla19.36719.351Til ráðstöfunar162.444162.418 *Fyrsta örorkumat 30 ára – býr með öðrum. Reiknað út í reiknivél lífeyris á heimasíðu TR – 2013. Örorkulífeyrisþeginn í dæminu fær útborgað á mánuði 21.660 kr. frá vinnuveitanda en sömu tekjur (35.000 kr. fyrir skatt) skerða greiðslur TR til hans um 33.558 kr. á mánuði. Því gefa 35.000 kr. atvinnutekjur á mánuði (fyrir skatt) aðeins 26 kr. hærri ráðstöfunartekjur fyrir utan 1.400 kr. iðgjald, sem fer til lífeyrissjóðs. Meginhluti greiðslnanna eða 96% tekur ríkið til sín í formi tekjuskatts og tekjutenginga.35.000 kr. atvinnutekjur á mánuði fyrir skatt: 1.400 kr. 4% iðgjald til lífeyrissjóðs (lögbundin skylduaðild) 26 kr. hærri ráðstöfunartekjur33.574 kr. eða 96% af 35.000 kr. fær ríkið í gegnum tekjuskatt og tekjutengingar Svipuð útkoma yrði ef 35.000 kr. atvinnutekjum yrði skipt út fyrir 35.000 kr. lífeyrssjóðstekjur á mánuði. Það gleymist gjarnan þegar rætt er um útgjöld til almannatrygginga hversu stóran hluta ríkið tekur til baka með skerðingum, tekjutengingum og skatti. Afnám krónu á móti krónu skerðingar þarf að ganga jafnt yfir alla lífeyrisþega Í grein sem Bjarni Benediktsson formaður Sjálfstæðisflokksins birti í Morgunblaðinu 9. apríl 2013 segir að krónu á móti krónu skerðingum vegna greiðslna á ellilífeyri verði hætt og ellilífeyrinn leiðréttur til samræmis við þær hækkanir sem orðið hafa á lægstu launum síðan í ársbyrjun 2009. Mikilvægt er að leiðréttingarnar og afnám skerðinganna gangi jafnt yfir alla lífeyrisþega, þ.e. elli- ,örorku- og endurhæfingarlífeyrisþega. Stangast á við samning SÞ um réttindi fatlaðs fólks (SRFF) Aukin réttindi til að afla tekna án þess að þær skerði bætur, myndi auka virkni og bæta lífsskilyrði lífeyrisþega auk þess sem þeir gefa meira til samfélagsins. Skerðingar letja til atvinnuþátttöku og ganga þvert gegn 3. og 5. gr. SRFF. Í 3. gr. er kveðið á um bann við mismunun, jöfn tækifæri og að fatlað fólk geti tekið fullan og virkan þátt í samfélaginu án aðgreiningar. Í 5. gr. er fjallað um jafnrétti og bann við mismunun, en þar kemur m.a. fram að allir eigi rétt á jöfnum hag lögum samkvæmt. Skerðingarnar valda enn fremur óbeinni mismunun. Á óbeinan hátt er komið í veg fyrir atvinnuþátttöku hóps fatlaðs fólks, þar sem þessir einstaklingar bera ekkert úr bítum og hafa jafnvel eingöngu kostnað af atvinnuþátttöku. Í 27. gr. samningsins viðurkenna aðildarríkin rétt fatlaðs fólks til jafns við aðra til vinnu, en í því felst réttur til að fá ráðrúm til að afla sér lífsviðurværis með vinnu að eigin vali. Hvað er til ráða? Öryrkjabandalag Íslands leggur til að sérstök framfærsluuppbót verði sameinuð grunnlífeyri og lúti sömu reglum og hann. Með því móti væri hægt að afnema krónu á móti krónu skerðingar til lífeyrisþega. Jafnframt þarf að tryggja að enginn lífeyrisþegi, óháð lengd búsetu á Íslandi, verði með heildartekjur undir ákveðnu viðmiði.[1] Í grein í vefriti ÖBÍ undir heitinu „Ríkið tekur til sín hátt hlutfall lífeyrissjóðstekna“ er farið yfir skerðingar gagnvart lífeyrissjóðstekjum (1. árg. 3. tölublað).
Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar
Skoðun Forsetakosningar 2024 og fóbía hinsegin fólks: Erum komin í tímavél aftur í tímann? Valerio Gargiulo skrifar
Skoðun Menntakerfið - lykill að inngildingu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar