Arðgreiðslur sjávarútvegsfyrirtækja Haukur Þór Hauksson skrifar 26. nóvember 2014 07:00 Ef Ísland ætlar að halda samkeppnishæfni sinni í sjávarútvegi á erlendum mörkuðum er mikilvægt að fyrirtæki í sjávarútvegi séu vel fjármögnuð, fjárfesti mikið og skili góðri afkomu. Ef ekki verður hægt að gera samkeppnishæfar arðsemiskröfur á sjávarútvegsfyrirtæki leita fjárfestingar og fjármagn í aðra valkosti og samkeppnishæfni greinarinnar minnkar. Af umræðunni að undanförnu að dæma má ætla að einhverjum þyki það tortryggilegt að sjávarútvegsfyrirtæki greiði út arð til hluthafa sinna. Í umræðunni er fjárhæðum arðgreiðslna nokkurra stórra sjávarútvegsfyrirtækja slegið fram og svo dregnar af þeim sterkar ályktanir um atvinnugreinina í heild án nokkurrar frekari greiningar á samhengi hlutanna.Forðumst fullyrðingar Það er varasamt að fullyrða eitthvað um öll sjávarútvegsfyrirtæki út frá afkomu nokkurra. Sjávarútvegsfyrirtæki á Íslandi eru mörg hundruð talsins og eru mjög mismunandi að stærð og gerð víðsvegar um land allt. Fyrirtæki í sjávarútvegi þurfa mikið fjármagn til starfseminnar, nauðsynleg fjárbinding í fastafjármunum í sjávarútvegi er sérstaklega mikil í samanburði við aðrar atvinnugreinar. Hjá sumum fyrirtækjum gengur vel á meðan önnur berjast í bökkum og á því eru margar skýringar. Maður myndi til dæmis fara varlega í að fullyrða að auðvelt sé að reka smásöluverslun á Íslandi með góðum árangri þótt Hagar hf. hafi verið reknir með myndarlegum hagnaði undanfarin ár og skilað mjög hárri ávöxtun eigin fjár. Þegar einstaklingar eða félög leitast við að ávaxta fjármuni koma til greina ýmsir valkostir. Sumir freista þess að fara út í eigin atvinnurekstur á meðan aðrir setja fjármuni í eitthvað sem þeir hafa trú á, án þess að fást endilega sjálfir við fyrirtækjarekstur. Þannig er hægt að leggja fjármuni inn á banka og fá fyrir það vaxtatekjur eða kaupa skuldabréf, verðtryggð eða óverðtryggð, sem gefa vaxtatekjur. Þá er einnig hægt að kaupa hlutabréf í fyrirtækjum.Á að gera lægri ávöxtunarkröfur? Af fjárfestingu í hlutabréfum fást ekki vaxtatekjur, líkt og af bankainnstæðum og skuldabréfum, heldur arðgreiðslur. Arðgreiðslur geta hlutafjáreigendur þó aðeins fengið ef fyrirtækin sem hluthafarnir eiga hluti í eru rekin með hagnaði. Í einföldu máli takmarkast mögulegt umfang arðgreiðslna við uppsafnaðan hagnað fyrirtækjanna. Í Kauphöll Íslands eru skráð fjölmörg fyrirtæki sem hægt er að kaupa hluti í. Fyrirtækin eru mismunandi að stærð og starfa á mismunandi sviðum. Má þar nefna: Marel hf. (tæknifyrirtæki), N1 hf. (olíufélag), Össur hf. (stoðtækjaframleiðandi), Haga hf. (smásöluverslun), Nýherja hf. (tölvu- og hugbúnaðarfyrirtæki), Icelandair Group hf. (flugfélag) og HB Granda hf. (sjávarútvegsfyrirtæki). Fyrirtækin sem skráð eru í Kauphöll Íslands eiga það öll sameiginlegt að keppast við að skila góðri afkomu til að hluthafarnir fái arð af fjárfestingu sinni. Sum fyrirtækjanna hafa sett sér arðgreiðslustefnu þar sem gjarnan er miðað við að arðgreiðslur nemi ákveðnu hlutfalli af hagnaði eftir skatta og ákveðið hlutfall hagnaðar sé notað til uppbyggingar og vaxtar. Af hverju ætti sá sem setur fjármuni í hlutabréf í stærsta sjávarútvegsfyrirtæki landsins, HB Granda hf., að gera lægri ávöxtunarkröfu til fjármunanna en hann myndi gera til fjárfestinga í hlutabréfum annarra fyrirtækja í Kauphöllinni – sem hann metur af svipaðri áhættu? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Ef Ísland ætlar að halda samkeppnishæfni sinni í sjávarútvegi á erlendum mörkuðum er mikilvægt að fyrirtæki í sjávarútvegi séu vel fjármögnuð, fjárfesti mikið og skili góðri afkomu. Ef ekki verður hægt að gera samkeppnishæfar arðsemiskröfur á sjávarútvegsfyrirtæki leita fjárfestingar og fjármagn í aðra valkosti og samkeppnishæfni greinarinnar minnkar. Af umræðunni að undanförnu að dæma má ætla að einhverjum þyki það tortryggilegt að sjávarútvegsfyrirtæki greiði út arð til hluthafa sinna. Í umræðunni er fjárhæðum arðgreiðslna nokkurra stórra sjávarútvegsfyrirtækja slegið fram og svo dregnar af þeim sterkar ályktanir um atvinnugreinina í heild án nokkurrar frekari greiningar á samhengi hlutanna.Forðumst fullyrðingar Það er varasamt að fullyrða eitthvað um öll sjávarútvegsfyrirtæki út frá afkomu nokkurra. Sjávarútvegsfyrirtæki á Íslandi eru mörg hundruð talsins og eru mjög mismunandi að stærð og gerð víðsvegar um land allt. Fyrirtæki í sjávarútvegi þurfa mikið fjármagn til starfseminnar, nauðsynleg fjárbinding í fastafjármunum í sjávarútvegi er sérstaklega mikil í samanburði við aðrar atvinnugreinar. Hjá sumum fyrirtækjum gengur vel á meðan önnur berjast í bökkum og á því eru margar skýringar. Maður myndi til dæmis fara varlega í að fullyrða að auðvelt sé að reka smásöluverslun á Íslandi með góðum árangri þótt Hagar hf. hafi verið reknir með myndarlegum hagnaði undanfarin ár og skilað mjög hárri ávöxtun eigin fjár. Þegar einstaklingar eða félög leitast við að ávaxta fjármuni koma til greina ýmsir valkostir. Sumir freista þess að fara út í eigin atvinnurekstur á meðan aðrir setja fjármuni í eitthvað sem þeir hafa trú á, án þess að fást endilega sjálfir við fyrirtækjarekstur. Þannig er hægt að leggja fjármuni inn á banka og fá fyrir það vaxtatekjur eða kaupa skuldabréf, verðtryggð eða óverðtryggð, sem gefa vaxtatekjur. Þá er einnig hægt að kaupa hlutabréf í fyrirtækjum.Á að gera lægri ávöxtunarkröfur? Af fjárfestingu í hlutabréfum fást ekki vaxtatekjur, líkt og af bankainnstæðum og skuldabréfum, heldur arðgreiðslur. Arðgreiðslur geta hlutafjáreigendur þó aðeins fengið ef fyrirtækin sem hluthafarnir eiga hluti í eru rekin með hagnaði. Í einföldu máli takmarkast mögulegt umfang arðgreiðslna við uppsafnaðan hagnað fyrirtækjanna. Í Kauphöll Íslands eru skráð fjölmörg fyrirtæki sem hægt er að kaupa hluti í. Fyrirtækin eru mismunandi að stærð og starfa á mismunandi sviðum. Má þar nefna: Marel hf. (tæknifyrirtæki), N1 hf. (olíufélag), Össur hf. (stoðtækjaframleiðandi), Haga hf. (smásöluverslun), Nýherja hf. (tölvu- og hugbúnaðarfyrirtæki), Icelandair Group hf. (flugfélag) og HB Granda hf. (sjávarútvegsfyrirtæki). Fyrirtækin sem skráð eru í Kauphöll Íslands eiga það öll sameiginlegt að keppast við að skila góðri afkomu til að hluthafarnir fái arð af fjárfestingu sinni. Sum fyrirtækjanna hafa sett sér arðgreiðslustefnu þar sem gjarnan er miðað við að arðgreiðslur nemi ákveðnu hlutfalli af hagnaði eftir skatta og ákveðið hlutfall hagnaðar sé notað til uppbyggingar og vaxtar. Af hverju ætti sá sem setur fjármuni í hlutabréf í stærsta sjávarútvegsfyrirtæki landsins, HB Granda hf., að gera lægri ávöxtunarkröfu til fjármunanna en hann myndi gera til fjárfestinga í hlutabréfum annarra fyrirtækja í Kauphöllinni – sem hann metur af svipaðri áhættu?
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun